Que hai tras a explosión de o coronavirus en Navarra e como evitar en Galicia os erros de a rexión máis castigada

Os centenares de alumnos que, desde mediados dos anos noventa ata a actualidade, teñan acudido a algunha clase de Manuel Martínez Algarra, agora docente da Facultade da Comunicación da Universidade de Navarra pero antes un dos emblemáticos profesores de Ciencias Sociais en Pontevedra, poderían dar conta do difícil que resulta verlle enfadado. É de fala pausada, ton baixo e carácter conciliador; a mesura feita verbo. Tal é a súa corrección que, cando vai mostrarse indignado, avisa diso por adiantado. E onte, desde Pamplona, a cidade que lle acolleu cando deixou Pontevedra, advertíao: «Tenme moi indignado todo isto do coronavirus. Tédeo en conta por se o meu testemuño se vise influenciado por iso», indica. MartínAlgarra , que imparte a materia de Opinión Pública, leva desde o minuto cero da pandemia seguindo os datos da mesma, por interese cidadán e profesional. E de aí parte o seu enfado: «Hai un barullo tremendo cos datos. Actualmente, non sabemos nin que número de persoas morreron. Os datos son a materia prima para tomar decisións correctas. Como van acertar co que fan se non teñen criterios para avaliar correctamente o xa vivido? Hai un problema claro de xestión por parte dos gobernantes, e así estamos como estamos. Non é lóxico que esteamos así na segunda onda».

Logo, mira cara a Navarra, a terra que lle acolleu cando se marchou de Pontevedra, no ano 2004. E sinala: «España está mal e Navarra está peor». A partir de aí, trata de buscarlle explicación a por que se dá esa explosión de contagios na rexión, a máis castigada de España, cunha taxa de máis de mil contagios por 100.000 habitantes. E, como moitos outros cidadáns e investigadores, parte do problema atópao no comportamento cidadán: «Saímos dun confinamento moi duro e logo chegou o verán e as actitudes relaxáronse. Aquí acuñouse o concepto da non festa, é dicir, ao suspenderse as festas habituais, a xente empezou a reunirse igualmente. Xúntanse en distintos sitios, entre eles as chamadas bajeras, que son como locais privados non regulados onde a xente come e bebe . Parece que se deron bastantes contagios», razoa MartínAlgarra . 

Ese mesmo argumento dáo Zoila Chávez. Ela non é galega. Pero é a nova responsable dun de locais hostaleiros con sabor a Galicia que hai en Pamplona, a Lareira Galega, que depende da Casa de Galicia en Navarra. Zoila responde cun «moi mal» cando se lle preguntan como van as cousas. Non hai moito tempo que tomou as rendas do negocio e agora ten o bar paralizado, despois de que na comunidade se decretase o peche da hostalería para frear a pandemia. Ela tamén cre que as chamadas bajeras, eses locais onde se reúnen as cuadrillas, foron un dos problemas: «Gran parte da hostalería respectou moito as normas, pero o problema veu pola indisciplina das reunións en casas e demais locais», indica con impotencia. 

TitoLópez , policía xubilado, natural de Rodeiro (Pontevedra) e veciño de Burlada , nos arredores de Pamplona , coincide en que probablemente algunhas das tradicións da mocidade navarra teñan sido prexudiciais. «Aquí teñen moita importancia as cuadrillas. Desde nenos fórmanse as cuadrillas e andan xuntos sempre. E, si, xúntanse nas bajeras e claro, pois parece que houbo contagios. Non se pode culpar a todos os rapaces, estou seguro de que a maioría o fixeron fantástico. Pero nalgúns casos parece que houbo contagios. Empezouse a falar das non festas, é dicir, de que non as organizaba ningún concello pero había festas igual... Iso puido prexudicar», di. Tampouco cre que puido penalizar a xestión que se fixo, a falta de medios. E conta o que pasou na súa propia casa: «A miña muller, en febreiro, empezou cunha tose seca, púxose mal, e foi ao médico. Mandárona confinarse e dixéronlle que tiña síntomas compatibles co covid-19, pero non lle fixeron a proba nin nada. Estivo nun cuarto de casa sen saír. Creemos que o pasou, pero tampouco o sabemos con certeza. E nós non sabemos se nos contaxiamos e fomos asintomáticos ou non o pasamos», salienta Tito López. 

Tito, que no verán viaxou a Galicia coa familia e sorprendeuse do uso xeneralizado da máscara nesta terra, recoñece que agora mesmo a situación «é de case confinamento». Apenas sae de casa e a maioría das noticias chéganlle polos medios de comunicación.

Menos lle cambiou a vida a Mario Otero, natural de Pontevedra e profesor de Matemáticas nun instituto de Pamplona desde fai once anos. El achega a mensaxe máis optimista desde a capital navarra: «A verdade é que tanto algúns dos meus compañeiros como eu ás veces nos preguntamos onde están todos eses contagios, porque aquí a vida dá a sensación de seguir estando tranquila como sempre. Sigo indo ao instituto, as miñas clases de pilates e patinaxe continúan... non vexo moitos cambios, salvo polo de que os bares agora están pechados. A min non me cambiou moito a vida, a verdade. E no noso centro apenas tivemos casos». Confía en que a situación remonte pronto e comparte o argumento das non festas: «Si, teño compañeiros e amigos que teñen fillos adolescentes ou de vinte anos e si falan de que ían a esas non festas, que ao final é coma se houbese festas normais. Pero creo que cada vez hai máis concienciación», salientou.

Mario Otero, tirando de positividad, sinala que, aínda que é un gran viaxeiro, este ano xa non prevía viaxar con pandemia ou sen ela, porque o anterior si o fixo, «así que nin tan mal, coincidiume ben». Confía en poder comer o turrón en Galicia, ao lado da familia. Agora mesmo teríao difícil. A comunidade de Navarra é un das nove rexións que optaron por confinamentos para tratar de dobregar a curva. No caso do territorio foral, hai un illamento perimetral, é dicir, permítese a mobilidade entre municipios (aínda que non se recomenda) pero non se pode saír da rexión sen unha causa xustificada e relacionada co ámbito laboral, académico ou sanitario. 

Galicia é a comunidade coa situación menos mala de España ante o coronavirus

Jorge Casanova

---

---