«Desde o ano 1945 o océano halle roubado a Galicia 18 metros de praia»

Xavier Fonseca Blanco
xavier fonseca REDACCIÓN / LA VOZ

SOCIEDADE

Vista aérea del Parque Nacional das Illas Atlánticas (Islas Atlánticas). Polígono de bateas (Batea de mejillón) de mejillones en Cangas.
Vista aérea do Parque Nacional dás Illas Atlánticas (Illas Atlánticas). Polígono de bateas (Batea de mexillón) de mexillóns en Cangas.

Os científicos din que o afloramento costeiro é un aliado pero advirten sobre a presenza das especies tropicais

08 jun 2020 . Actualizado ás 18:35 h.

Os seres humanos que habitan hoxe o planeta teñen unha visión romántica da natureza. Poucos se pairan a pensar nos servizos tan valiosos que ofrece. As antigas civilizacións tiñan unha relación moito máis estreita co medio natural porque entendían que a supervivencia dependía de él. Neste sentido nada cambiou, salvo nós. «O océano é fundamental para os seres vivos. De feito, a vida xurdiu nos mares. Máis do cincuenta por cento do osíxeno que respiramos procede do océano e absorbe un trinta por cento do dióxido de carbono que se libera á atmosfera», sinala Xosé Antón Álvarez Salgado, investigador do Instituto de Investigacións Mariñas do CSIC. O mar, como a atmosfera, non entende de fronteiras. Os efectos da actividade humana reprodúcense tanto na costa do Pacífico como do Atlántico. Velaquí as principais ameazas para Galicia e tamén algunha fortaleza.

Quecemento da auga

A diferenza doutras zonas do mundo, a comunidade científica galega dispón dunha serie histórica de datos moi longa, grazas á tradición pesqueira galega e á trasfega marítima desta zona. Estes datos permiten observar como evolucionou a temperatura da auga. «Temos rexistros desde o ano 1900 que nos permiten asegurar que o valor medio anual ha aumentando 1,2 graos ata agora», apunta Álvarez Salgado, que mañá dará unha charla sobre os efectos do cambio climático a través de Afundación en casa.

Novas especies

1,2 graos pode parecer unha cifra menor, pero os cambios que xerou son o suficientemente intensos como para atraer novas especies e obrigar a emigrar a outras. «Os peixes distribúense a partir do que chamamos o óptimo de temperatura e nunca se van a saír desas condicións favorables. Como as nosas augas están hoxe máis quentes que hai 120 anos vemos cada vez con máis frecuencia especies tropicais e tamén outras que se van cara ao norte, como as sardiñas. Pero, ademais, isto representa un problema porque as novas poden comerse ás autóctonas e alterar as redes tróficas», subliña o investigador.

Acidificación

O océano disolve o dióxido de carbono que emiten os seres humanos. Iso frea o aumento da temperatura do planeta. Aínda que nada é gratis. Os mares estanse acidificando. «As augas galegas son hoxe máis acedas, pero para que o descenso do ph produza danos en organismos como o mexillón, ten que descender tamén o carbonato por baixo dun valor determinado. Neste sentido, Galicia conta cun aliado, o afloramento de augas profundas que activan os ventos do norte. Noutros lugares do mundo, como Perú tamén existe este evento oceánico, pero alí as augas están moi pouco saturadas. Na costa galega emerxen sobresaturadas e de momento non observamos un problema no referente á acidificación, aínda que podería selo xa a finais de século», sostén o experto.

Nivel do mar

A pegada do cambio climático que pode ter un maior impacto en Galicia é sin duda o aumento do nivel do mar que produce a expansión térmica do océano e que provoca que ocupe máis lugar do que lle correspondería. «Temos datos desde 1945 que desvelan que aumentou 18 centímetros. Como ocorre coa temperatura, pode parecer pouco, pero non o é. Esa cifra marca a diferenza entre que unha zona se alague ou non. Galicia ten moitos quilómetros de costa e o avance do mar afecta as infraestruturas e ás praias. Cada centímetro que crece, retroceden un metro. Isto quere dicir que desde o ano 1945 perdéronse 18 metros de praia. Este cambio é moi difícil de detectar na nosa comunidade pola acción das mareas, pero a este ritmo chegará o momento no que a pleamar cubra por completo moitos areais, especialmente os máis pequenos», conclúe Álvarez Salgado. Os modelos predín un incremento de ata un metro a finais de século. É dicir, cen metro menos de praia. Ademais, no país dos mil ríos e da choiva, as inundacións non serían a excepción, senón o habitual.