Sánchez fai concesións a ERC e ao PNV para garantirse a prórroga do estado de alarma
SOCIEDADE
O Goberno comprométese a que as autonomías participen na xestión dos fondos de recostrucción da Unión Europea e a que os presidentes de comunidade sexan a única autoridade na fase 3, excepto para a liberdade de circulación. A abstención dos republicanos e o apoio dos nacionalistas vascos garante ao Goberno sacar adiante a votación
31 may 2020 . Actualizado ás 00:05 h.Pedro Sánchez ten na súa man sacar adiante a sexta prórroga do estado de alarma, mantendo así a medida excepcional polo menos ata o día 22 de xuño, cando previsiblemente todos os territorios estarán na terceira fase da desescalada. PSOE e ERC chegaron a un acordo polo que os republicanos se absterán na votación sobre a prórroga que o Goberno solicitará ao Congreso o vindeiro mércores. E o PNV anunciou o seu apoio á prórroga tras chegar tamén a un acordo co Goberno para que sexan os presidentes autonómicos os que xestionen as medidas a adoptar na fase 3. Con eses números, o Executivo ten garantida a aprobación da prórroga, mesmo no caso de que Cidadáns votase en contra, grazas ao apoio doutros partidos pequenos como Máis País, o PRC ou Teruel existe, aínda que aspira a aumentar esa maioría.
O pacto con ERC prevé que Cataluña e o resto de comunidades poidan xestionar conxuntamente co Goberno o fondo de reconstrución europeo que se derive das negociacións que se están mantendo no seo da Unión Europea. O PSOE comprométese a que esta sexa a última prórroga e a que o Goberno xestione o resto da desescalada conxuntamente coa Generalitat. En concreto, establécese que a partir da fase tres, as comunidades serán a autoridade competente, excepto no que afecta á liberdade de circulación. E que no futuro o Goberno xestionará a pandemia con medidas de carácter menos excepcional que o estado de alarma. O acordo, aprobado pola executiva de ERC, debe ser referendado pola comisión permanente do partido.
No acordo subscrito non figura finalmente o compromiso do Goberno para que Cataluña e o resto de autonomías participen na xestión do ingreso mínimo vital que acaba de aprobar o Executivo. Algo que reclama ERC e que xa conseguira o PNV para o País Vasco e Navarra sen necesidade de comprometer o seu voto, xa que o Goberno llo cedeu tras o malestar dos nacionalistas vascos polo acordo acadado polo PSOE con EH Bildu na anterior votación para derrogar a reforma laboral a cambio da súa abstención.
Tras o anuncio da cesión ao País Vasco da xestión do ingreso mínimo vital, a Xunta reclamou tamén poder facerse cargo dela. O presidente de Galicia, Alberto Núñez Feijoo, reivindicou que esa axuda, que ao seu xuízo debería ir unida a un itinerario de procura de emprego, podería ser xestionada polas autonomías. Reclamou por iso ao Goberno que «o que se decidiu para o País Vasco, decídase para o conxunto de comunidades».
O ministro de Seguridade Social, José Luis Escrivá, xustificou a cesión da renda mínima vital ao País Vasco e Navarra dicindo que só as comunidades de réxime foral terían a xestión directa dado que teñen un sistema fiscal singular. Agora, con todo, a cesión a Cataluña e ao resto de comunidades invalidaría ese argumento.
Foi o propio Pedro Sánchez quen levou a negociación co vicepresidente da Generalitat, Pere Aragonès, sen intervención da vicepresidenta primeira, Carmen Calvo.
O acordo co PNV inclúe que as comunidades autónomas poidan propor ao ministro de Sanidade, Salvador Illa, «con arranxo a criterios sanitarios e epidemiolóxicos», a superación da fase 3 nas unidades territoriais de cada autonomía e, xa que logo, a súa entrada na «nova normalidade».
O pacto hano pechado o presidente do PNV, Andoni Ortuzar, coa vicepresidenta, Carmen Calvo, por unha banda, e por outro, o portavoz do Grupo vasco no Congreso, Aitor Esteban, e o portavoz do Goberno Vasco, Josu Erkoreka, co secretario de Estado de Relacións coas Cortes, José Antonio Montilla Marcos.
O acordo, no seu artigo sétimo, sinala que, durante o período de vixencia desta prórroga, as autoridades competentes delegadas para o exercicio das funcións ás que se fai referencia o Real Decreto 463/2020 do 14 de marzo (do estado de alarma) serán o ministro de Sanidade, baixo a dirección do presidente do Goberno, «con arranxo ao principio de cooperación coas comunidades autónomas, e quen ostente a presidencia da Comunidade Autónoma».
Tamén apunta que «a autoridade competente delegada para a adopción, supresión, modulación e execución de medidas correspondentes á fase 3 do plan de desescalada será, en exercicio das súas competencias, exclusivamente quen ostente a presidencia da Comunidade Autónoma», no caso do País Vasco o lendakari, Íñigo Urkullu, «salvo para as medidas vinculadas á liberdade de circulación que excedan o ámbito da unidade territorial de cada autonomía aos efectos do proceso de desescalada».
O Goberno garántese así a sexta prórroga do estado de alarma, mesmo no caso de que Cidadáns se decantase polo non. O voto a favor do PNV fai que o apoio dos laranxas non sexa imprescindible, sempre que EH Bildu mantivese a súa abstención, dado que os síes acadarían os 166 votos co respaldo do PSOE, Unidas Podemos, PNV, Máis País, PRC e Teruel Existe, mentres que os votos en contra de todos os demais partidos chegarían só a 164, aínda que o Executivo agarda que sexan menos.
Un exercicio de equilibrismo político en seis actos
O taboleiro parlamentario se ha ir complicando para o Goberno a medida que se sucedían as prórrogas do estado de alarma. Algo que obrigou a Pedro Sánchez a facer un exercicio de equilibrismo para non quedar en minoría no Congreso en plena pandemia do coronavirus. Tras declarar o estado de alarma, o Goberno decidiu solicitar o apoio do Congreso ás prórrogas cada quince días. Algo que segundo algúns constitucionalistas é obrigatorio, aínda que no único precedente, o da folga de controladores durante o Goberno de Zapatero , solicitouse e concedeuse por un mes. O Executivo non tivo ningún problema na primeira votación, saldada cunha amplísima maioría de 321 votos a favor, ningún en contra e 28 abstencións dos independentistas cataláns e de EH Bildu. Os apoios decreceron na segunda, na que houbo 270 votos a favor, 25 abstencións e 54 en contra, de Vox e a CUP.
Pero os verdadeiros problemas comezaron coa terceira petición de prórroga, solicitada o 22 de abril. Houbo entón 269 votos a favor, do PSOE, PP, Unidas Podemos, Cidadáns, PNV, Máis País-Compromís, BNG, Coalición Canaria, Nova Canarias, Partido Rexionalista de Cantabria, Foro Asturias, Unión do Pobo Navarro e Teruel Existe. ERC e EH Bildu volveron absterse (16 votos), pero houbo xa 60 votos en contra de Vox, CUP e, por primeira vez, de JxCat.
A partir de aí, o PP comezou a tomar distancia co Goberno por entender que estaba a abusar do estado de alarma para gobernar sen oposición e adoptando medidas que van máis aló do sanitario. O líder do PP, Pablo Casado, ameazou con votar en contra. Algo que tería posto en risco a aprobación da medida excepcional, dado que ERC se pasou ao bloque do non. Finalmente, o PP quedou na abstención e o Goberno obtivo 178 votos a favor, por amais dos 176 da maioría absoluta, grazas ao apoio de Cidadáns, o PNV, Máis País, Compromís, CC-NC, PRC e Teruel Existe.
Medorento de perder a votación da quinta prórroga, dado que o PP anunciou que nesa ocasión votaría xa en contra, Sánchez emprendeu unha negociación a varias bandas. Por unha banda, asegurouse o voto a favor de Cidadáns. Pero por outro, e en segredo, pactou con EH Bildu a súa abstención a cambio de comprometerse a derrogar integramente a reforma laboral. Un pacto que logo rectificou o Goberno. O resultado foi de 177 votos a favor, 162 en contra e 11 abstencións. Ante o axustado do marcador, Sánchez non deu por segura unha sexta petición de prórroga. Pero negociou con ERC, que volve á abstención a cambio de concesións, e co PNV, que votará a favor, o que lle asegura a prórroga.