Dominga, coruñesa residente na San Carlos de Celanova, agarda a visita do seu fillo José Luis, que vive en Londres
28 may 2020 . Actualizado ás 05:00 h.Un día antes de iniciarse o estado de alarma, José Luis Souto tiña pensado viaxar desde Londres a Galicia. Cada dous ou tres meses, coa súa maleta ao lombo, presentábase na súa terra e íase a Celanova . Alí está a súa nai, Dominga, usuaria da residencia San Carlos. «Pero vendo como se estaba pondo o panorama, canceleino. E estaba tranquilo, porque ao ser un pobo pequeno, non pensei no que finalmente ocorreu», conta. Pero pasou. E non só iso, senón que o coronavirus apareceu no recinto para intentar levar, entre outros, a Dominga.
Non o conseguiu. A anciá, de 84 anos, é da Coruña. «Ten un problema nas súas pernas. E foi ela a que tomou a decisión de irse ao xeriátrico porque non quería condicionar aos demais», di o seu fillo. Marchouse cun condicionante de que, ao ano, podería achegarse a outra residencia máis próxima á súa familia. Pero namorouse de Celanova e a súa xente, así que xa non se quixo marchar. «Dixo que alí se atopaba ben. Todo o mundo se coñece e ela aprecia que sempre estea o mesmo persoal», explica.
Cando a San Carlos mandou unha mensaxe de socorro tras irromper o covid-19 nas instalacións, Dominga foi unha das primeiras usuarias que se trasladaron a Baños de Molgas. «Pasouno estando completamente asintomática e agora está perfecta, pero durante eses días, para min tratouse dun sinvivir. Foi moi duro, porque aos seus 84 anos e sendo diabética tiña moitas papeletas», detalla.
A burbulla de Dominga
José Luis non ten claro ata que punto a súa nai era consciente de que era unha das enfermas. A mudanza forzosa a Baños de Molgas e a celeridade coa que se intentou pór a salvo aos residentes deu forma a unha especie de limbo no que algúns, ao verse sen síntomas claros, interpretaron que simplemente estaban alí para estar mellor atendidos. «Eles eran conscientes de que non había persoal, porque algunha xente colleu o virus e estaba confinada. Con eles fixéronse traslados rápidos e intentamos poñelos en situación para que tivesen claro o motivo de marchar. Comprenderon que era para estar mellor, porque algúns non pensaban no virus e dicían que estaban ben», relata Sonia Opazo, que foi encargada da residencia mentres a epidemia coouse alí.
Esa capacidade para abstraerse, en certa forma un «Good Bye, Lenin» á ourensá, percibiuna José Luis na súa nai cando falaba con ela por teléfono. Lonxe do drama, Dominga, que antes de xubilarse era enfermeira, mostrábase despreocupada. «A ela víaa estupenda, así que a min quedaba a dúbida de se realmente sabía polo que estaba a pasar. Despois, ao volver á San Carlos, faleino xa abertamente con ela, pero intentamos non darlle máis voltas porque o importante foi que saíu adiante», conta.
Agora, José Luis agradece o papel dos sanitarios e tamén os empregados das residencias que seguiron ao pé do canón aínda sabendo o que viña amais . «Fixeron todo o que puideron e deron a súa vida polos residentes, porque calquera que se pare a pensalo sabe que a súa saúde estivo en risco. E nós, nin o vimos vir nin estabamos preparados».
Ao teléfono, os residentes
O testemuño xeral de quen pasaron por Baños de Molgas e os seus familiares próximos remite á proximidade dos médicos residentes. O doutor Álvaro de Castro, que coordinou a atención na residencia integrada tras chegar o día 25 de marzo, pon en valor o traballo de todos eles tras un inicio complicado no lugar. «Foi todo a vontade súa, e cónstame que moitos afectados e os seus achegados agradecérono, porque os residentes teñen unha capacidade humana e de comunicación que na profesión, ás veces, vaise perdendo co tempo», di. O médico cre, con todo, que os usuarios «non eran alleos ao que pasaba alí».
De Castro alude á adaptación a toda marcha que tiveron que realizar en Baños de Molgas, un enorme edificio de pedra. «A nivel de estrutura de comunicación estaba moi mermado. Non había teléfono e houbo que montalos. Por exemplo, había moita menos cobertura que en Piñor », conta.
Centenares de familias están pendentes das visitas ás residencias
Demasiado tempo sen ver aos familiares por culpa das medidas de prevención do coronavirus é duro, faise costa arriba e máis nos casos nos que as persoas sofren algún tipo de patoloxía ou entran no chamado perfil de risco. Nos asilos do occidente ourensán están ultimando os preparativos para reabrir as súas portas ás visitas dos familiares dos residentes de forma desigual: mentres en Ribadavia non hai un horizonte temporal para retomar esta actividade no Carballiño xa se comunicou aos familiares dos residentes que se comezará coas visitas.
Antonio Rodríguez Colmenero recibía este mércores a noticia: «Chamaron do asilo dicindo que a partir de mañá, en horario de 10.00 a 12.00 horas, temos que chamar para que nos dean cita para poder ir de visita». A súa nai, Rosa Colmenero Regueiro, leva tres anos no centro carballiñés. «Estamos moi contentos. O coidado é excepcional e dende que foi para alí mellorou moito porque está moi ben atendida, están pendentes da medicación á súa hora e o trato é moi bo», sinala Antonio Rodríguez. A comunicación nestas semanas foi totalmente fluída: «Chamábannos para dicirnos como estaba e poñíana ao teléfono para que falaramos con ela. En todo momento fomos coñecedores de como estaba e, xa digo, a atención é de 10».
A próxima semana comezarán as visitas en Chandrexa de Queixa e Manzaneda. Doutra banda, nas residencias de maiores mantéñense estables os casos: con 9 usuarios e 27 traballadores contaxiados.