Os veciños reconquistan os Camiños

Cando Celia era nena por diante da súa casa de Furelos, xusto a pé do Camiño francés en Melide , vía pasar de cando en vez algún que outro peregrino. Celia foi crecendo e, aos poucos, a partir do Xacobeo do 93 aquel goteo intermitente de romeus foise convertendo nun río de xente que arrastraba a peregrinos e turistas de todas partes do mundo. Durante o ano pasado foron 347.578 persoas as que recolleron as súas compostelas despois de ter feito algunhas das rutas que conducen a Santiago. Ata viño una desde o sultanato de Brunei. Por diante da casa de Celia chegaron a pasar máis de 189.000. Pero o pasado 13 de marzo, cando a xente tivo que quedar confinada nas súas casas ao decretarse o estado de alarma para frear o coronavirus covid-19, o río secouse.

Os veciños recuperan a tranquilidade perdida e os paseos solitarios Vítor Mejuto

A ponte medieval de San Xoán de Furelos, polo que o ano pasado pasaron máis de 189.000 persoas, está baleiro Vítor Mejuto

En San Xoán de Furelos os negocios están pechados e a información turística é o único que permanece Vítor Mejuto

As pesadas mochilas son substituídas polas bolsas da compra dos veciños Vítor Mejuto

Celia e Manolo confesan que botan de menos o bulicio e a alegría que provocan os peregrinos Vítor Mejuto

As vivendas de uso turístico manteñen as súas reservas para o verán á espera da evolución da pandemia Vítor Mejuto

Cheli abandonou Madrid e arrendou o bar Farruco, en Furelos. Sobre a porta ten colgadas bandeirolas tibetanas de cores para a boa sorte. Vítor Mejuto

Os taxis que trasladan tanto a peregrinos como as súas equipaxes perderon a maior parte do seu volume de negocio Vítor Mejuto

A mítica pulpería Ezequiel de Melide, parada obrigada para o peregrino, permanece pechada nunha imaxe inédita Vítor Mejuto

Antonio, que chegou de Xaén, pasou de ser hospitalero a alugar o albergue O Apalpador en Melide. A súa nai que veu visitarlle quedou a pasar o confinamento Vítor Mejuto

Un camiño sen camiñantes

La Voz

A Ruta volveu ser unicamente camiño de paso de veciños que saían a facer a compra ou, desde hai uns días, a pasear dentro do seu termo municipal, a taxar algunha leira ou a traballar nas obras de rehabilitación pendentes nalgunha casa que aspira a converterse en tasca. Máis de 50 días despois Celia mira ao Camiño deserto, mentres o seu marido Manolo pasea de arriba a abaixo, aburrido, porque como di «non tes con quen falar. Porque os peregrinos preguntan, gústalles saber. E ti pasas o tempo falando con eles».

Agora non pode charlar con eles. Tampouco pode facer vida social nas cantinas. Todo está pechado baixo sete chaves. Detido, como antes de que da man de todos eses camiñantes comezasen a multiplicarse os bares, as tendas de souvenirs, as axencias de turismo especializadas ou os servizos de traslado de equipaxes. Como no milagre dos pans e os peixes. Porque o Camiño alimenta a economía de zonas rurais que van desde O Cebreiro, en Pedrafita, ata pequenos pobos que unicamente vivían da actividade agropecuaria como Ligonde, en Monterroso . E chega, como non, a Fisterra . Só en prazas de albergues hai 14.045, das que só un 23% son públicas. O resto están en establecementos privados.

Porque o Camiño non só deu un respiro ao peto dos que creceron xunto a el, como Pilar , de Casa García, no Cebreiro, tamén ao dos que como Cheli e Marcos viñeron para quedar en pobos como Furelos, aos que o éxodo rural estaba a deixar baleiros. Ou aos que como Antonio, que chegou de Xaén, pasaron de ser hospitaleros a alugar o albergue O Apalpador, xusto ao lado da hospedería pública de Melide .

Aínda que Galicia logrou pasar de fase na desescalada [mañá entrará na fase 1], os que viven do Camiño ven con incerteza o futuro. Cheli abandonou Madrid e, xunto con Marcos, arrendou o bar Farruco, en Furelos. Sobre a porta ten colgadas bandeirolas tibetanas de cores para a boa sorte. Este ano aínda non colgou as novas: «Agardarei a poder abrir, pero a ver porque non compensa facelo para só o 30 % da capacidade. Logo como non veña xente... Isto é un pobo [hai uns 25 veciños]. Desde Melide non vai vir ninguén ata aquí para tomar algo», di.

«Teño medo a abrir non verán»

Non é optimista. Polo menos no curto prazo. O que ocorra no Xacobeo 2021 xa se verá. De momento, a Consellería de Cultura está a traballar na súa reconfiguración e, como unha das medidas máis urxentes, traballa da man do Instituto de Calidade Turística Española na elaboración dun protocolo de medidas sanitarias para o Camiño. Pero ela parece non perder a esperanza.

Como Pilar , quen leva toda a vida no Cebreiro. Viviu desde a Hospedería o primeiro Xacobeo e foi observando como a primeira aldea galega do Camiño francés pasou de encherse só na romaría de setembro a converterse nun referente para os romeus. Agora, di que a cousa «está difícil, moi difícil». Non só está preocupada pola reactivación económica. Ten medo. Dio, pero tamén se lle nota na voz: «Teñolle medo á xente de fóra. Xa sei que os extranxeiros non van vir. Os coreanos e todos os de por aí. Pero os españois en canto poidan van correr para aquí. Teño medo a abrir no verán», comenta.

«Ou 90 % dás reservas que tina anuláronmas»

Non é a única que non sabe como equilibrar a balanza. Cruz rexenta o albergue-pensión Eirexe en Ligonde, en Monterroso : «Ou 90 % dás reservas que tina anuláronmas. E as que había para maio, non é que as atrasasen para máis adiante, cambiáronas para ou mesmo mes do ano que ven», explica. Tamén ve o ano complicado porque «o 80% da xente que tiña e que viña en abril, maio, xuño, setembro e outubro eran extranxeiros. Non creo que veñan aínda que abran as fronteiras. Entón, para qué vou abrir como non veñan. Xa me di o meu home que non o faga porque medo tamén hai».

Mentres o medo se mestura coa incerteza sobre como e cando os eixos que moven a economía do Camiño volvan rodar, a eses habitantes dos pobos que bordean a Ruta non queda outra máis que ser eles os que reconquisten os seus camiños.