2019, o ano do furacán en Galicia

SOCIEDADE

NASA

Neste ano que está a piques de finalizar rexistrouse fronte ás costas galegas un fenómeno meteorolóxico inédito

23 dic 2019 . Actualizado ás 13:39 h.

O 2019 confirma unha tendencia que se observa nos últimos anos. O cambio climático está pisando o acelerador. El último lustro foi o máis cálido da historia e este ano ocupará a segunda posición. E sen necesidade dun evento natural que poida favorecer que aumente a temperatura global, como O Neno. O ascenso térmico progresivo ten unha única causa: a concentración de gases de efecto invernadoiro, que volveu a rexistrar un máximo histórico. A atmosfera actual non ten precedentes nos últimos 800.000 anos.

Neste ano Galicia puido constatar que dúas configuracións meteorolóxicas chegaron para quedar. Unha é o modo meridional da corrente en chorro, que lle roubou o verán aos galegos. O jet stream atópase onde conflúe o aire cálido que sobe desde o ecuador e o frío que baixa desde o Ártico. En condicións normais esta corrente desprázase de oeste a leste, dando lugar á típica configuración de tren de borrascas, como o pasado outono.

Con todo, o contraste térmico entre as diferentes latitudes está a diminuír e, en consecuencia, o chorro polar debilítase. Cada vez con máis frecuencia móvese xerando grandes meandros. Galicia aprendeu varias leccións sobre isto. A primeira, que agora o tempo pode pasar dun extremo a outro sen termos medios. A segunda, que non importa a estación do ano senón o meandro no que se atope, o que ascende ou descende.

Abonda lembrar o que pasou en xuño e xullo. Mentres o resto de Europa rexistrou un dos períodos máis calorosos da súa historia, o verán galego estivo ausente en moitos momentos. O noroeste da Península quedou xusto na parte descendente e o resto do continente na ascendente.

Esta configuración pode xerar, ademais, secas como a do 2016 e favorecer que os ciclóns tropicais se acheguen á costa galega. Nos últimos tres anos visitáronnos Ophelia, Leslie e Lorenzo. Parecía un capricho da natureza. O pasado outubro non só se formaron varios sistemas de baixas tropicais preto da Península, senón que houbo un caso inédito que puxo en xaque a lóxica da ciencia meteorolóxica. O ciclón Pablo transformouse en furacán de categoría 1 fronte ao litoral galego. A influencia da corrente en chorro hfue decisiva para entender esta transformación a escasos 700 quilómetros do litoral galego

«Nas latitudes medias os ventos en capas medias e altas da atmosfera adoitan ser intensos e isto inhibe a formación dos furacáns. Pero talvez a tendencia a que a corrente en chorro adopte un modo máis meridional pode facer que esta cizalladura diminúa en moitos lugares», sinala o meteorólogo Juan Taboada. Pablo podería obrigar a replantar moitas investigacións e a reescribir artigos e libros sobre a natureza destes eventos meteorolóxicos. En concreto, a parte sobre as zonas onde poden ou non nacer. «En principio si contradí a lóxica científica de que non se poden formar furacáns nas augas galegas. Aínda que a temperatura da auga do mar nunca é suficientemente elevada, no caso de Pablo habemos visto que se a convección é alta por outros motivos, como a presenza de aire frío en altura, ese requisito pode suavizarse», recoñece Taboada. «É preciso seguir investigando pero para iso resulta necesario que vos gobernos implíquense e acheguen vos cartos necesarios para levar a cabo estas investigacións», asegura Damián Insua, investigador do grupo de Física Non Lineal da USC. Unha nova orde climática está a nacer.