O ano pasado rexistráronse 15.382 mortes por esta causa, a primeira na poboación feminina
16 oct 2019 . Actualizado ás 01:37 h.Cada seis minutos prodúcese un ictus en España. Unha enfermidade que ataca ao cerebro e que se ceba especialmente coas mulleres. Tanto que é o principal inimigo da saúde das españolas: ningunha outra circunstancia provoca máis mortes entre elas. Segundo os datos ofrecidos onte polo Secretario Xeral de Sanidade, Faustino Blanco , o ano pasado rexistráronse 15.382 falecementos. Máis que os provocados por cancro de mama, por infartos ou polo alzhéimer. Os homes tampouco quedan ben parados neste retrato: o ictus é a terceira causa de morte entre eles. Pero a importancia do coidado do cerebro non está tan presente no colectivo imaxinario da poboación. Outros órganos, como o corazón, gañan esa partida. Juan Carlos Portilla, neurólogo vocal da SEN, recoñece que é agora cando os especialistas están «facendo o esforzo de comunicar á sociedade» a importancia de prestarlle máis atención a este órgano vital.
Descoñecemento xeral
Para iso celebrouse en outubro a Semana do Cerebro e o próximo día 29 fixouse como Día Internacional do Ictus. Calquera iniciativa neste sentido resulta pouca se se teñen en conta os datos que guinda a enquisa Ictus e muller', realizada entre case 400 persoas, entre pacientes e coidadores, coa información solicitada en 30 hospitais, presentada onte pola SEN e 'Freo ao ictus'. «Existe un gran descoñecemento» sobre a enfermidade -un 15% non sabe que é un ictus-, pero tamén dos seus factores de risco. A pesar de que o 90% dos casos rexistrados «pódese previr», a poboación non sabe como facelo. Tal e como sinala María Alonso de Leciñana, neuróloga membro da SEN e coordinadora da citada enquisa, un 30% dos afectados por un ictus descoñece como evitalo. A gran loita dos médicos céntrase en frear os factores de risco clásicos. A saber: a hipertensión, colesterol alto e diabetes debido a unha dieta inadecuada, tabaquismo -e consumo doutros tóxicos como o alcol-, o sedentarismo e o sobrepeso. Circunstancias que non todos os pacientes recoñecen como perigosas. «O 22% dos enquisados, por exemplo, non recoñece o tabaquismo como un problema», destaca a coordinadora da enquisa.
Principais riscos
A estes vellos coñecidos xa citados súmanse o estrés e a contaminación. Os hábitos de vida actuais, sobre todo en contornas urbanas, tamén xogan en contra da saúde do cerebro. Juan Carlos Portilla explica que altos niveis de estrés crónico asócianse a «unha serie de alteracións hormonais que poden afectar o cerebro, así como a un empeoramento doutros riscos vasculares ou cerebrovasculares xa coñecidos como a hipertensión ou a glucemia. Ambos os factores en si mesmos, de risco cerebrovascular». A hipertensión merece capítulo á parte, de novo especialmente entre as mulleres. 174 de cada mil pacientes rexistradas en centros de saúde españois presenta problemas de tensión alta. En canto á polución no aire, estudos moi recentes demostraron que inflúe de forma directa na calidade vascular, o que podería afectar ao bo funcionamento cerebral a longo prazo.
A pesar dos estragos que causa na poboación, aproximadamente a metade dos pacientes non segue as recomendacións xerais sobre hábitos de vida cerebrosaludables. «E aínda que estes melloran tras o ictus, ata un de cada tres segue sen seguir as recomendacións», apunta Leciñana. A boa noticia é que a deterioración do cerebro, e con iso os accidentes cerebrovasculares, pódese previr. José Miguel Láinez, vicepresidente da citada sociedade de Neuroloxía, achega un dato respecto diso: «Se controlas o 100% dos factores de risco, podes reducir nun 50% o dano». Neste caso fala tanto da atrofia que pode sufrir o cerebro coa idade, se non se mantén unha vida intelectual e fisicamente activa, así como do risco vascular, directamente relacionado co ictus. Está demostrado que a aparición dos danos propios da idade poden atrasarse. Agora ben: hai que actuar pronto. «Hai que mellorar os hábitos nas etapas medias da vida. A partir dos 40 anos», apunta Portilla. Aínda que a media de idade dos paciente rexistrados é de 65 anos, os expertos lembran que as persoas novas non están tampouco libres de padecer un ictus. A enquisa sobre o coñecemento xeral da poboación afectada pola enfermidade guinda outro dato moi revelador para entender o traballo que queda por facer: «Sólo un 66% dos enquisados chamaría ao 112 ante os síntomas dun ictus e sólo un 11% sabería identificar cales son».
Culpables aínda por coñecer Por que a enfermidade cébase máis nas mulleres?
Os neurólogos expertos en ictus sinalan que existe un factor hormonal que converte ás mulleres en branco desta doenza, pero á vez recoñecen que algo se lles escapa para dar unha explicación clara: «non se coñecen todas as causas» desta realidade. O que si se ten claro é que, tamén pola súa condición física, las mulleres sofren peores secuelas que os homes cando son vítimas dun accidente cerebrovascular, xa sexa causado por un trombo ou por un derrame, como comunmente é coñecido. Ademais, a enquisa realizada por 'Freo ao ictus' e a SEN destaca que as mulleres son vítimas por partida dobre: como pacientes directas e como coidadoras, xa que os datos revelan que sólo o 17% deste último colectivo retomou a súa actividade cotiá pasados tres meses do accidente cerebrovascular sufrida pola persoa que ten ao cargo.
