Un fármaco utilizado para o colesterol consegue frear o avance da artrose

Raúl Romar García
r. romar REDACCIÓN / LA VOZ

SOCIEDADE

J. A. L.

Investigadores galegos buscan financiamento para realizar un ensaio clínico en humanos

22 novs 2019 . Actualizado ás 20:44 h.

Fenofibrato. É un fármaco común, libre xa de patente, utilizado para o tratamento das alteracións metabólicas como a dislipemia, caracterizada pola elevada concentración de lípidos no sangue como o colesterol ou os triglicéridos. Pero tamén podería ser utilizado para mellorar a función articular nos pacientes con artroses, unha enfermidade inflamatoria e incapacitante ligada ao envellecemento e para a que aínda non existe unha cura. Só se tratan os síntomas, como a dor ou a inflamación, pero ata agora non se logrou frear a dexeneración do cartílago, algo que si podería facer o medicamento indicado agora para as patoloxías endocrinas.

É o que probou un estudo realizado polo grupo de Reumatoloxía do Complexo Hospitalario Universitario dá a Coruña (Chuac) en colaboración co equipo Biofarma da Universidade de Santiago. As súas conclusións, que acaban de publicarse na revista médica EbioMedicine, editada por The Lancet , supoñen unha nova esperanza para os pacientes con artroses.

 «Presenta a vantaxe de que é un fármaco xa aprobado pola FDA norteamericana e a Axencia Europea do Medicamento (EMA), polo que non sería necesario realizar ensaios clínicos para probar a súa seguridade», explica Beatriz Caramés, responsable do grupo de Bioloxía do Cartílago, adscrito ao equipo de Reumatoloxía dirixido por Francisco Blanco , e líder da investigación. Só sería necesario, xa que logo, demostrar a súa eficacia para a artrose en ensaios clínicos con pacientes, algo que xa se viu nos estudos preclínicos. Primeiro observouse en mostras de tecidos de enfermos do servizo do Chuac e logo nunha cohorte internacional de 5.000 pacientes, nunha investigación en colaboración con dous grupos dos Estados Unidos e un de Rusia. Tratábase de persoas con artroses que, nalgúns casos, tamén presentaban alteracións metabólicas para as que foron tratadas con fenofibrato. E nestes casos observouse unha mellora na súa función articular.

En pacientes da Coruña

Esta mesma proba realizarase agora en pacientes da área da Coruña para ratificar os resultados. Se se confirman, como todo parece indicar, habería que pasar aos ensaios clínicos para demostrar a eficacia, algo para o que o equipo galego xa está a buscar financiamento. «Estamos a tocar á industria farmacéutica e ás empresas biotecnológicas, porque estamos convencidos de que o fármaco funciona. Creemos que os pacientes poden beneficiarse», destaca Caramés.

De entre os fármacos que existían no mercado, cuxo cribado realizouse na quimioteca do grupo Biofarma, dirixido por Mabel Louza na Universidade de Santiago, os investigadores buscaron un que tivese propiedades senolíticas, para eliminar aquelas células que entran en senescencia, un proceso ligado ao envellecemento polo que as células deixan de dividirse, pero cuxos efectos se acumulan no ADN causando o dano. É dicir, que eliminase de forma selectiva estas células envellecidas no cartílago. E atoparon que o fenofibrato non só cumpría esta función, senón que tamén activaba a autofagia, un mecanismo de autolimpieza celular polo que estas eliminan os seus refugallos. Dos catorce compostos analizados tamén se identificaron outros que reunían estes requisitos. Pero elixiuse o primeiro, porque, ademais de que estaba libre de patente despois de levar máis de dez anos no mercado, ten un mecanismo de acción relacionado co metabolismo de lípidos, un proceso crave en moitos tecidos. «O que observamos -explica Caramés- foi que ao eliminar as células senescentes de forma selectiva e ao activar a autofagia melloraba a función articular e púñanse en marcha os mecanismos de prevención da enfermidade».

Os investigadores dedicaron os últimos cinco anos a un traballo «que é 100 % galegos no seu liderado» e que presenta un enorme potencial para a artrose. Só lles fai falta o financiamento para iniciar o ensaio clínico que o demostre fehacientemente.