Elena Pisonero Ruiz: «Non estamos nunha época de cambios, senón ante un cambio de época»

O mundo que coñecemos avanza cara a unha época de cambios acelerados inducido pola hiperconectividad e a dixitalización. Unha transformación profunda como nunca antes se viviu na que existen riscos e oportunidades. Haberá, entón, que adaptarse e tecer alianzas para que o progreso tecnolóxico reverta verdadeiramente na cidadanía seguindo o modelo europeo de avance social. Este é a mensaxe que deixou Elena Pisonero Ruiz (Madrid, 1963), presidenta de Hispasat, no acto de entrega de premios organizado esta semana polo Consello Social da Universidade da Coruña.

-Se avanzamos cara a un cambio acelerado, estamos preparados?

-É unha chamada de atención do que eu percibo como un momento de aceleración dos cambios sociais nun momento no que, ao combinarse moitas cousas que antes estaban desconectadas prodúcese un momento moi complexo e acelerado. É unha transformación permanente. Estamos preparados? Primeiro creo que hai que ser conscientes de que hai que prepararse para algo distinto, porque agora nos enfrontamos cun cambio de regras e cun cambio de contexto para o que claramente non estamos preparados. Que nos podemos preparar? Si, e é unha cuestión de supervivencia.

-É un cambio que vén inducido pola hiperconectividad?

-Claro. A conectividad e a dixitalización da maior parte dos servizos fai que se produza a aceleración dos cambios aos que me refiro. E, claramente, isto é unha novidade. Non estamos ante unha época de cambios, senón ante un cambio de época.

-E o sistema educativo, vai moi por detrás á hora de afrontar esta transformación?

-Eu creo que todas as institucións imos moi por detrás. Creo que todos temos que facer un exercicio de autocrítica e asumir en primeira persoa a necesidade de ver que é o que podemos facer cada un. O sistema educativo foi unha peza moi importante da distribución da riqueza e o coñecemento que se xerou en progresos tecnolóxicos anteriores, pero porque ese progreso era unha vez para moitos anos. E, polo tanto, era posible adaptarnos. Pero nun momento en que se produce dun xeito tan exponencial e tan rápida, o sistema educativo non sabe o que ten que transmitir. As empresas temos un papel fundamental neste desafío, porque si que temos unha urxencia de supervivencia, porque nos están cambiando as regras, os competidores, as ferramentas e temos que facer un esforzo de aglutinar todo o coñecemento posible para dar unha resposta mellor ao que ocorre. Hai moitas institucións que seguen crendo que o ritmo e as regras do sistema industrial seguen vixentes, e eu diría que non. Iso foi no século pasado.

-Tamén dixo que a intelixencia artificial xa está aquí para quedar. É así?

-Non quero resultar moi distopica, pero creo que é importante tomar conciencia de que estamos ante unha transformación moi acelerada e moi importante na que temos a parte negativa e positiva, e a clave é que depende de nós. Se deixamos que outros fixen as regras e os tempos sobre como se aproveitan as tecnoloxías, pois seremos seguidores e non poderemos dicir moito. A intelixencia artificial é o que fomos capaces de xerar para facilitarnos a vida e debemos asegurarnos para que sexa realmente así, que non caia en mans doutros que non creen nas sociedades inclusivas e democráticas e que non poñen ás tecnoloxías ao servizo das persoas, senón a outro tipo de intereses.

-Trátase, entón, de asegurar que a tecnoloxía estea realmente ao servizo da sociedade.

-Si, E creo que Europa ten que asumir esa responsabilidade, a de exercer o seu liderado ético ao mundo, porque é unha esencia da nosa civilización.

«Debemos explotar o espazo de xeito máis sostible»

Elena Pisonero preside Hispasat, o maior operador de satélites do mercado hispanoamericano, desde o 2012.

-Vostede defendeu que os satélites son a mellor opción para acceder a Internet. O son?

-O son en moitos ámbitos onde non chegan outras infraestruturas. Inicialmente, grazas aos satélites poder transmitir a información no mesmo momento en calquera parte do planeta. Contribuímos a esta hiperconectividad e agora, coa chegada das novas tecnoloxías, si podemos reducir a fenda dixital en calquera parte do planeta ou chegar a territorios rurais que teñen un risco de desconexión.

-Si, pero a Elon Musk caeron moitas críticas pola súa constelación. Xeran lixo espacial, interfiren a astronomía... Hai motivo para estar preocupados?

-Cando pregunto aos técnicos e dinme que non hai problema, preocúpome. Sempre hai que preocuparse porque, como vimos, todos os nosos actos teñen consecuencias. É verdade que dentro do que é o lixo espacial xeramos un problema se pos unha superpoblación de satélites no espazo, porque non é o mesmo que cando non os había e xeras lixo espacial. É evidente. Pero os satélites actuais de Hispasat, e non é por quitarme unha responsabilidade que temos todos, están nunha órbita goestacionaria onde existen unhas regras moi taxadas por unha organización internacional e nós temos a obrigación, que cumprimos, de que cando finalice a súa vida útil levalos á denominada órbita cemiterio, que está moito máis lonxe.

-Si, pero entendo que terán que ofrecer novas alternativas.

-Temos que espolear a innovación. Hai proxectos empresariais, algún español, que están a plantar como xestionar o lixo espacial para ser capaces de ser tamén sostibles no espazo. Estamos nunha nova etapa na explotación orbital e, coa experiencia que xa temos, debemos de facelo dun xeito moito máis sostible. No que a Hispasat toca, temos unhas regras e cumprímolas, pero iso non quita que non exista unha preocupación constante e impulsamos proxectos que nos fagan ser máis sostibles.

---

---