É hora de reivindicar a comedia televisiva

beatriz pallas REDACCIÓN / LA VOZ

SOCIEDADE

Un libro destaca a importancia das «sit-com» nas orixes e evolución da ficcióncatódica fronte ao consenso que outorga ao drama a etiqueta da calidade

16 jun 2019 . Actualizado ás 05:00 h.

O auténtico seriéfilo actual parece gozar máis canto máis sofre ante a pantalla. Dos masacres de Xogo de tronos á asfixia que provoca Chernóbil, o drama perpetúa a cada paso a súa imaxe asociada á ficción televisiva de calidade. Pero na orixe da actual afección polas series tivo moito que ver o xénero da comedia de situación norteamericana (sit-com). Para reivindicar o seu papel e a súa relevancia acaba de saír ás librerías o libro Sitcom. A comedia na sala de estar, dos escritores e investigadores Carlos Pott e Manuel Guedán (editorial Lingua de Trapo).

«Impúxose un consenso crítico en torno ao drama, desde a primeira etapa da idade dourada das series, con The Wire , que era unha serie moi realista, ou Os Soprano, que era moi escura -explica Manuel Guedán-. Estas marcaron unha pauta e parece que a calidade está só na transcendencia e na tradución do paradigma shakespeariano a un contexto contemporáneo. Ou ben, como ocorre con Chernóbil , na explicación de grandes acontecementos históricos, que fan que a xente teña a sensación de que se achega á historia e á verdade». Fronte a todo iso, o paradigma da sit-com «parece algo minúsculo nos seus espazos, na súa cartografía do mundo e nos universos que retrata». «Por iso apetecíanos pólo en valor», reivindica Guedán.

Bebendo das orixes que marcou nos anos cincuenta I Love Lucy (Eu amo a Lucy), considerada a primeira sit-com, e referentes posteriores como A moza da tele ou A hora de Bill Cosby, a irrupción das novas plataformas está reinventando o modelo clásico de comedia. Por unha banda, «a súa eterna reproductibilidad e a posibilidade de ver os capítulos salteados por non ter unha narrativa continua non chama tanto ao visionado maratoniano» que fomenta o streaming, afirma Carlos Pott.

Pero, ao mesmo tempo, os catálogos das plataformas fan que haxa unha maior dispoñibilidade dalgúns títulos antigos que no seu día non tiveron unha distribución masiva, como é o caso Seinfeld. Outro exemplo curioso é o de Friends , que se converteu nun contido fundamental do catálogo de Netflix e que, grazas ao seu éxito actual, logrou revalorizarse quince anos despois do seu final. «A evolución de Friends é paradigmática, porque en España naceu nunha televisión de pagamento (Canle+), estendeuse ao gran público en Catro e foi capaz de ter unha segunda vida vía Netflix e chegar ás novas xeracións», explica Manuel Guedán.

O libro de ambos os autores dedica precisamente un capítulo central a Seinfeld e Friends «como referencias crave da sit-com, aínda que ambas representan modelos contrapostos.

A obra tamén recolle o caso da recentemente concluída Big Bang Theory, «porque foi a que perpetuou ese mesma linguaxe estandarizado e a última capaz de aglutinar a unha gran audiencia, do mesmo xeito que Xogo de tronos foi o último elo dunha cadea antes de que sigan fragmentándose as audiencias».

Os risos enlatadas

Entre as comedias máis actuais que contribuíron a renovar a linguaxe deste xénero, os autores destacan títulos como Louie e Fleabag. «Esas series que introduciron recursos dramáticos son as que tiveron unha recepción crítica máis entusiasta», resalta Carlos Pott.

 

Fleabag, como antes fixo TheOffice , recorre ás miradas dos personaxes a cámara como forma de interpelar ao espectador. Os autores conclúen que este recurso cumpre unha función moi concreta. «Reflexionamos acerca de que esa ruptura da cuarta parede funciona como os antigos risos enlatadas -analizan-. Unha mirada a cámara que non está xustificada narrativamente, pero corta o fluxo dos chistes e indica ao espectador cando ten que rirse. Por unha banda, o riso enlatada pode resultar antiga, pero búscanse novas formas de cumprir esa función de subliñar o chiste».