Álvaro Urbano-Ispizua: «A terapia CAR-T ataca o cancro ata que o elimina»

A terapia CAR-T, con linfocitos modificados xeneticamente «é un tratamento do século XXI respecto doutros que se utilizan contra o cancro, máis tóxicos e non tan específicos», explica Álvaro Urbano-Ispizua, director do Instituto Hemato-Oncolóxico do Hospital Clínic de Barcelona. Este centro catalán é o único público en España que ten vixente un ensaio clínico propio, aplicado con éxito nun centenar de pacientes. Outros nove acoden a fórmulas comerciais. Este experto falou no Clínico de Santiago sobre esta nova terapia, considerada revolucionaria para o cancro. En Santiago constituíuse unha unidade multidisciplinar e tramítase incorporala.

-Que innova esta terapia?

-Basicamente é a modificación xenética de linfocitos, células de nosas propias defensas. Ao facelo, conseguimos que sexan moito máis específicos contra as células tumorales; é dicir, que ataquen ao tumor e só ao tumor. E, por outra banda, que sexan moito máis potentes, sen limitación; a terapia CAR-T ataca o cancro ata que o elimina. Ademais destas dúas vantaxes, de ser moi específicas e potentes; son pouco lesivas para os tecidos sans do paciente.

-Cal é o seu éxito ata agora?

-Probouse practicamente en todos os cancros. Onde realmente é eficaz neste momento é na leucemia linfoide aguda, nos linfomas, e no mieloma múltiple. É dicir, nos cancros do sangue. Probablemente nos próximos anos atoparase o truco para a súa eficacia en tumores sólidos.

-Que diferencia esta terapia do transplante de medula?

-Para a terapia CAR-T extráese sangue do paciente, por un proceso de aférese sepáranse os linfocitos T, modifícanse xeneticamente e vólvense a inxectar ao paciente. É como unha reinfusión de células do sistema inmune do paciente, os linfocitos, que se transforman xeneticamente no laboratorio para facelas máis específicas, máis potentes. É máis sinxelo que o transplante.

-A clave está no sistema inmunitario?

-A terapia CAR-T transforma o sistema inmunitario, quítalle uns freos que ten, para conseguir que ataque sen freos, sen límite, ao cancro.

-Transfórmase con virus, como o fan?

-Se, o virus é como un transportador do material xenético que queremos introducir no linfocito. Porque, en condicións normais, os virus infectan as nosas células e utilizan a nosa maquinaria xenética para que reproduzamos o material xenético do propio virus. Aproveitamos esa característica natural do virus para integrar os xenes que nós queremos meter no linfocito do paciente.

-Canto tarda o proceso?

-En 14 días prepárase a introdución dos xenes no linfocito, conséguese que crezan, e que teñamos millóns de linfocitos preparados para infundirle ao paciente.

-Canto dura o efecto?

-Meses, e nalgúns casos anos. Nalgúns pacientes, de máis longo seguimento, persisten os efectos 4 ou 5 anos; noutros uns meses. Pregúntaa clave é canto tempo necesítase que estea o CAR no sangue do paciente para eliminar a enfermidade, se é suficiente cuns meses ou hai que conseguir que persista anos.

-Avanzarase noutros tumores?

-Nos tumores sólidos, o tecido é máis difícil de penetrar, o ambiente inmunológico é máis hostil ao CAR; por iso a versión actual da terapia é pouco eficaz. Pero trabállase en versións distintas, máis modernas e máis eficaces contra os tumores sólidos. No horizonte duns poucos anos seguramente xa vexamos resultados moi bos en tumores sólidos.

-Tardará moito en poder aplicarse en Santiago?

-É unha decisión do Ministerio, que ten que elixir hospitais onde introducir esta terapia. Ten unha complexidade inferior a un transplante alogénico de medula ósea, e un centro como o Clínico de Santiago, que fai este transplante, está preparado para poder realizar estes novos tratamentos.

---

---

---