¡Estas non son horas de chamar, xefe!

Lucía Vidal

SOCIEDADE

Lucía Vidal / Álex López-Benito

A multinacional sueca Ikea, a compaña de seguros AXA ou o banco Santander aplican nos seus convenios colectivos o dereito a a desconexión dixital. Regulado en Francia, en cernes en España, contestar chamadas e mensaxes fóra da nosa xornada laboral pode ter os días contados

15 oct 2018 . Actualizado ás 17:38 h.

Segundo unha enquisa realizada por Infojobs, o 51% dos españois responde chamadas ou mensaxes fóra da súa xornada laboral. O 36% sente a obrigación de responder, un 34% alega que o seu posto o require, e un 14% di ter a necesidade de estar conectado. Unha porcentaxe que a consultoría Ipsos eleva ao 65% de españois que recoñecen traballar máis aló do que marca o seu horario laboral.

A maior responsabilidade no cargo que se exerce, máis se contesta e menos desconectado estase en períodos de vacacións. «Asumen -di o experto en Dereito Laboral Ignacio Albo- que lles vai no soldo». Os máis afectados por leste «enganche» son os empregados de profesións liberais, pero tamén directivos. Salvo os empregados que se dedican a traballos en cadea, «poucos se libran do machuque a base de wasaps e mails», asegura Albo.

A partir de decembro, unha lei regulará o dereito dos traballadores a non contestar chamadas ou responder mensaxes fose do horario laboral, entre outros aspectos. Segundo o borrador da nova normativa, «a fin de garantir o respecto do seu tempo de descanso e vacacións, así como a súa intimidade persoal e familiar». En definitiva, reforzar a privacidade, ese ben cada vez máis escaso.

As compañas deberán elaborar unha política de uso responsable dos dispositivos -móbiles, tablets, computadores portátiles-, que xeran o que se coñece como «fatiga informática». A futura Lei Orgánica de Protección de Datos permitirá á empresa acceder aos contidos dos medios dixitais que faciliten aos seus traballadores -caso de teléfonos corporativos- pero só a efectos de controlar que se cumpran as obrigacións laborais e de garantir o correcto estado deses dispositivos. En calquera caso, a norma non implica a obrigación de apagar o teléfono do traballo ao cabo das oito horas regulamentarias, ou pechar o servidor para o envío de correos. Simplemente, abre a porta a unha regulación consensuada entre empresa e traballadores, e en función das necesidades produtivas

A veciña Francia foi pioneira na regulación deste fenómeno, hai xa dous anos. Alemaña está en camiño. Con todo, para o presidente da Comisión Nacional para a Racionalización dos Horarios Españois, José Luis Caseiro, «son xestos de cara á galería, sen consecuencias xurídicas». 

Empresas que xa aplican a desconexión dixital

AXA foi pioneira no noso país. Tamén inclúen a desconexión dixital nos seus convenios colectivos o Santander ou Ikea. O operador de telecomunicacións Orange chegou a un acordo cos seus empregados para que establezan uns tempos nos que non utilicen mensaxería electrónica. Por exemplo, durante as reunións, co fin de facilitar a concentración. O fabricante de pneumáticos Michelin instaurou un control das conexións a distancia, para directivos que traballan con carácter itinerante. 

Lei O Khomri

A regulación dos dispositivos tecnolóxicos fose do horario laboral ten a súa orixe na ministra de Traballo francesa, Myriam O Khomri, que defendía que «se as tecnoloxías da información e a comunicación están mal controladas, poden ter un impacto na saúde dos asalariados». A lei, que tomou o seu apelido, xerou un duro enfrontamento na rúa, entre os sindicatos partidarios e detractores, pero tamén no Parlamento, entre o Goberno e parte da esquerda. A polémica tiña que ver, non co dereito á desconexión, senón porque introducía máis flexibilidade laboral e un cambio nas regras da negociación colectiva, ao dar primacía aos acordos dentro da empresa sobre os convenios sectoriais.