O número de galegos que asinan o seu testamento vital triplícase en 5 anos
SOCIEDADE
Unhas 7.500 persoas tomaron esta decisión; 6 de cada 10 son mulleres e máis da metade menores de 65 anos
17 ago 2018 . Actualizado ás 05:00 h.Desexa pasar os últimos días da súa vida en casa? Quere técnicas de soporte vital para prolongar a supervivencia en caso de enfermidade incurable? Gustaríalle doar os seus órganos para transplantes? E para investigar? Preguntas que non é doado facerse pero que é bo exporse algunha vez na vida. Case sete mil cincocentos galegos fixérono, e teñen claras as respostas. O número de cidadáns que asinaron o seu rexistro de instrucións previas -coñecido comunmente como testamento vital- é cada vez maior en Galicia, ata o punto de que en só cinco anos triplicáronse as declaracións rexistradas.
No ano 2013 a cifra recollida polo Ministerio de Sanidade era de 2.537, e o pasado mes de xullo acadaba xa as 7.463 na comunidade galega. Isto non quere dicir que teña calado na poboación a importancia de plasmar por escrito os coidados ao final da vida en caso de non ter capacidade para comunicarse, xa que a galega é a penúltima comunidade de España con menos testamentos vitais asinados. En Cataluña, Navarra e o País Vasco, unha de cada cen presentas xa o fixo, mentres que aquí a taxa baixa a 2,76 por mil. Só Estremadura, con 1,67, ten unha estatística peor.
Deixar por escrito este testamento vital é importante, pero é igual de esencial falalo coa familia. Jesús Sueiro, presidente da Asociación Galega de Medicina Familiar, aposta pola comunicación para que eses momentos non sexan aínda máis complicados. «Non é só un tema de últimas vontades senón de que os familiares o saiban. Hai que crear ese ambiente de complicidade na familia», apunta.
As instrucións previas non son un documento da vellez. Iso é algo que si asumiron os galegos. Porque máis da metade das persoas que rexistraron este documento non superan os 65 anos. É máis, un de cada cinco non pasa dos 50.
As mulleres supoñen o 63 % de todas as instrucións previas asinadas, unha proporción que se repite en todas as autonomías menos en Cantabria. Sueiro achácao a dous factores, a unha maior planificación por parte delas; e ao feito de que teñen maior esperanza de vida, «pero a pesar desa esperanza os últimos anos son de maior deterioración, e é aí onde é máis importante o testamento vital», explica.
O certo é que aínda sendo un documento moi útil para os familiares e os servizos sanitarios, non é frecuente que se aborde nas consultas. Hai ademais, apunta o presidente da asociación de medicamento familiar, «un descoñecemento absoluto do tema». Falouse da súa existencia e das novidades que incorporaba cando se aprobou a lei de garantías sanitarias «pero talvez debería insistirse e lembrarse cada certo tempo».
A morte é un tema que en Galicia ten unhas características específicas, apunta Sueiro, pero non cre que ese sexa o motivo principal que explique a baixa taxa de persoas con testamento vital, senón o descoñecemento «e que non existe unha inquietude entre a xente, polo menos iso é o que vexo na consulta», conclúe.
No Sergas, ante notario ou con tres testemuñas, e coa opción de elixir a un interlocutor
O documento de instrucións previas pode realizarse de tres formas: ante notario; diante de tres testemuñas maiores de idade, dos que polo menos dous non poden ter relación de parentesco nin patrimonial co asinante; ou no propio Sergas, nas unidades habilitadas para este rexistro. Ademais, se así o desexa o cidadán que elabora este testamento vital, pode nomear a un interlocutor que será quen fale co persoal sanitario se nalgún momento o asinante non ten capacidade para facelo.
Revogalo
Como é lóxico non se trata dun documento inamovible, senón que a persoa que o realiza pode revogalo ou cambialo, iso si, seguindo o mesmo procedemento. Outro punto importante é que é un texto que recolle as últimas vontades da persoa cando esta non ten capacidade para manifestarse, por exemplo por unha enfermidade irreversible avanzada, é dicir, que sempre que o enfermo poida decidir e comunicarse será el quen determine os coidados ao final da súa vida.
Na historia clínica
E como sabe o médico se existe este documento cando o paciente non pode manifestalo? A existencia deste rexistro está recollido na propia historia clínica electrónica do enfermo, polo que naqueles casos de enfermidade terminal, se o paciente xa perdeu a capacidade de comunicarse, o sanitario poderá ver no historial médico que existe o testamento vital e cal é o seu contido.