O caso Wanninkhof, o asasinato de Asunta Basterra, o crime da rúa O Porto ou O Chucán: todos foron xulgados baixo a mesma fórmula, pero que sucedeu?
11 novs 2019 . Actualizado ás 16:19 h.José Enrique Abuín, o Chicle, autor confeso da morte de Diana Quer, volve aos titulares. Este martes declarará como único acusado deste crime ante un tribunal, pero tamén fronte a cinco homes e catro mulleres. E é que este luns si se formou o xurado popular, despois dun adiamento de dúas semanas.
que é o xurado popular?
Co inicio deste mediático ponse de novo de relevancia a figura do Tribunal do Xurado, que desde 1995 introduce aos cidadáns na administración de xustiza. Obedecíase así a un mandato da Constitución de 1978.
Para formar parte dun destes xurados hai que ser maior de idade, ter a nacionalidade española e saber ler e escribir. Un grupo formado por nove homes e mulleres, e dous suplentes, que ven ante a ardua tarefa de decidir sobre homicidios ou asasinatos, casos de incendio, suborno, malversación de caudais públicos ou emisión do deber de socorro, entre outros.
Asesorados por un xuíz profesional, ao final do xuízo teñen que emitir un veredicto, pero sempre é o xuíz quen dita a correspondente sentenza.
Unha figura non exenta de polémica nin de casos nos que cidadáns do montón se enfrontaron a titánicos retos.
Caso Wanninkhof
A betanceira Dolores Vázquez pasou 17 meses no cárcere. Fora condenada por un xogado a 15 anos de prisión polo asasinato de Rocío Wanninkhof en 1999. Foi o Tribunal Superior de Andalucía e o Supremo os que decretaron que debía celebrarse un novo xuízo. Faltaban probas. O primeiro xurado dixo que era culpable despois de pensalo durante dous días. Íase pór en marcha un novo proceso xudicial con xurado popular, pero iso non sucedeu. A casualidade chegou en axuda da galega. En setembro de 2003 a policía relacionou ao británico Tony King con outro caso, o asasinato de Sonia Carabantes. Á súa vez, comprobaron que as súas pegadas tamén estaban nunha cabicha que apareceu na escena do crime de Rocío Wanninkhof. Dolores Vázquez quedou en liberdade. Deixou España para vivir no estranxeiro. Nas súas escasas aparicións públicas sempre mantivo que segue vivindo nunha prisión.
Asunta Basterra
Catro mulleres e cinco homes convertéronse en setembro de 2015 no xurado do caso Asunta. Comezaban así catro longas semanas de xuízo nas que eses cidadáns escoitaron a máis de 130 testemuñas e peritos. Partían de cero nun caso que levaba case dous anos ocupando todas as portadas dos medios de comunicación. Gran parte da información do sumario fora mesmo filtrada, o que levantou un enorme rebumbio. O xurado do caso Asunta tiña que decidir se Rosario Porto e Alfonso Basterra acabaran coa vida da súa filla de 12 anos e deixaran o seu corpo nunha leira de Teo .
O 30 de outubro, no seu quinto día de deliberación, declararon aos pais de Asunta, por unanimidade, culpables. Asasinaran á nena. Para o xurado, Asunta non puido defenderse. Concluíron que foi sedada durante meses e asfixiada por sofocación. Pediron a pena máxima para eles: 20 anos.
Nas súas determinacións foron incluso máis aló que o fiscal e despexaron unha das grandes incógnitas. O xurado non puido negar que Alfonso Basterra estivese en Teo o día do crime.
As defensas recorreron e mesmo puxeron en dúbida a imparcialidade do xurado. O Supremo deulles a última portada legal confirmando os 18 anos de prisión. Antes, o TSXG avalara o veredicto e o labor do xurado.
Crime da rúa O Porto
Jacobo Piñeiro sentouse por primeira vez no banco en 2009 acusados de ter asasinado a Isaac Pérez e a Julio Anderson. Os feitos tiveron lugar na rúa O Porto, en Vigo, en 2006. O mozo cosera a puñaladas ás vítimas. O xurado absolveulle. Considerou que, a pesar das 57 coiteladas coas que acabou coa vida das vítimas, Jacobo actuara en lexítima defensa, movido polo pánico absoluto e o medo a ser violado. Si se lle condenou a 20 anos de cárcere, pero por ter provocado o incendio que acabou co piso onde sucedeu todo. Todo iso cando a fiscalía pedía 60 anos de cárcere. A acusación popular enseguida levantou a voz. Desde o primeiro momento pediron a repetición proceso e que lle xulgase un xurado profesional.
En 2010 o caso volvía virar. O Supremo declarou nula a condena e ordenou repetir o xuízo, pero de novo baixo a mesma fórmula: con xurado popular.
Catro anos despois do crime, os novos membros do xurado, por unanimidade, consideraron probado que Jacobo Piñeiro matara a Isaac e Julio e que aumentara «deliberada e inhumanamente a dor de ambos». Consideraron probado que non actuou en lexítima defensa, nin baixo o efecto do alcol ou as drogas. Jacobo Piñeiro foi condenado a 58 anos de cárcere.
O Chucán
Especialmente complexo foi o caso do crime de Sober. José Carnero chegou aos tribunais por ter matado a unha prostituta na súa propia casa no ano 2011. O primeiro xurado declaroulle inocente. Aseguraron que as probas non eran suficientes.
Días despois José Carnero inculpouse ante un xornalista de La Voz de Galicia. Fora el quen matara a Pilar Palacios.
A finais de 2012, outro xurado atopouse de fronte co caso. E aínda que José Carnero o negou, foi condenado a 10 anos de cárcere. Había que restarlle os tres que xa pasara en prisión.
Ruth e José Bretón
O avogado de José Bretón, único acusado do crime, mantivo desde o primeiro momento que era un erro que un xurado popular determinase se o seu defendido matara aos seus nenos. O letrado José María Sánchez de Porta sempre repetía o mesmo: Bretón estaba xa «crucificado» e «condenado» pola opinión pública. Mesmo presentaron un recurso para pedir que fose xulgado por un xurado profesional.
Sete mulleres e dous homes emitían en 2013 un rotundo e unánime veredicto: José Bretón era culpable do asasinato dos seus dous fillos, Ruth e José. Consideraron que acabou con eles e queimounos na leira das Quemadillas como vinganza contra a súa exmuller. Foi condenado a 40 anos de cárcere.
David Oubel
O crime do parricida de Moraña foi un dos máis terribles dos últimos anos. Neste caso, ao xurado popular non lle tremeu o pulso. Por unanimidade, David Oubel foi declarado culpable do asasinato de Amaia e Candela. Eran as súas fillas. Pasaba con elas a fin de semana do 31 de xullo de 2015 cando lles deu morte cunha radial. O corpo dunha das nenas presentaba mesmo sinais de loita.
O xurado só llo pensou durante dúas horas. Só tiveron que deliberar sobre cinco preguntas. Oubel recoñecera días antes a súa autoría. A súa pena non ten precedentes, a máis parecida á cadea perpetua: prisión permanente revisable. Unha pena en cuestión pola que precisamente está a loitar, entre outros, a familia de Diana Quer.
