Endometriosis, a enfermidade enigmática que sofren 60.000 galegas

Elisa Álvarez González
Elisa Álvarez SANTIAGO / LA VOZ

SOCIEDADE

VALERIE MACON / AFP

As afectadas por esta patoloxía esixen unidades especializadas no Sergas

16 feb 2018 . Actualizado ás 19:18 h.

O mesmo día no que a actriz Lena Dunham facía público someterse a unha histerectomía por padecer endometriosis, o PP votaba no Parlamento galego en contra de ratificar a moción do 2015 na que se instaba ao Sergas a crear unidades especializadas nesta enfermidade nos hospitais. Porque la endometriosis, cando o tecido endometrial crece fóra do útero, afecta a unha de cada dez mulleres fértiles, é dicir, a unhas 60.000 galegas.

É difícil establecer a súa prevalencia e é difícil diagnosticala. Porque hai pacientes sen apenas síntomas e outras cunha clínica moi significativa. Manuel Macía, xefe de ginecología do CHUS, admite esta tardanza: «é tardío porque o diagnóstico de certeza só se ten mediante a visualización das lesións, é dicir, mediante laparoscopia; o resto son a través de sospeitas clínicas», afirma. Trátase dunha enfermidade enigmática e actualmente obxecto de moitos estudos porque ten comportamentos similares aos tumores agresivos, no sentido de que chega a tecidos veciños. E por iso é polo que os tratamentos sexan variados en función da clínica e da idade da paciente, «desde un tratamento analxésico ata manipulación hormonal, ou procedemento cirúrxico e resección dos implantes endometriósicos», explica Macía, é dicir, resección do tecido que estea afectado.

No entanto, ao ser unha enfermidade asociada á idade fértil, ao xefe de ginecología do CHUS sorpréndelle que a decisión da actriz Lena Dunham sexa extirparse o útero, porque o tratamento curativo é a extirpación dos ovarios, non do útero.

Precisamente para visibilizar esta enfermidade, para adiantar o diagnóstico e para mellorar os tratamentos é polo que querENDO, a asociación de pacientes con esta patoloxía, quere que se poñan en marcha en Galicia consultas específicas nos servizos de ginecología e unidades multidisciplinares, xa que hai casos nos que hai máis órganos afectados, como o pulmón ou o intestino. Iria Villar, a súa presidenta, lembra que se avanzou, xa que cando se constituíron como entidade só había unha consulta específica en Vigo, pero no último ano creáronse en Ourense e A Coruña. No entanto, votacións como a do mércores, na que o PP votou en contra da moción aprobada unanimemente no 2015, supoñen un retroceso. «O problema é que as mulleres que non teñen unha consulta específica non teñen a mesma atención, e tampouco as derivan a outros centros», explica.

A endometriosis pode aparecer en calquera momento da idade fértil, e moitas veces aparece xa ao comezo. Que ocorre? Que se minimizan os síntomas «porque se lle quita importancia á dor». De aí, insiste Villar, a relevancia da formación e a divulgación tanto entre os profesionais sanitarios como entre as propias mulleres. «Hai que informar ás rapazas máis novas de que se cun analxésico continúa a dor menstrual, hai que consultalo», explica Villar.

Fertilidade

Non só é unha enfermidade complicada e dolorosa, senón que, tal e como explica Macía, é unha das causas máis frecuentes de esterilidad entre as mulleres, porque pode provocar a obstrución das trompas entre outras consecuencias. O embarazo, de feito, é un bo tratamento para a endometriosis, polo que á hora de adoptar unha medida cirúrxica máis ou menos agresiva sempre se ten en conta a idade e a clínica da paciente.

Lena Dunham, unha das afectadas: «A dor volveuse insoportable»

Lena Dunham, creadora e protagonista da serie «Girls», someteuse a unha histerectomía a finais do 2017 tras 10 anos sufrindo endometriosis e tras outros 8 procedementos cirúrxicos. «En agosto a dor volveuse insoportable», relatou a Vogue esta moza de 31 anos.