Quince anos do «Columbia», a traxedia que cambiou para sempre a astronáutica

La Voz

SOCIEDADE

NASA

A nave estadounidense se desintegró ao entrar na atmosfera, sólo 16 minutos antes do momento programado para a aterraxe.

30 ene 2018 . Actualizado ás 17:40 h.

As últimas palabras desde o «Columbia» chegaran inintelixibles a ás 8:59 horas ao centro de control de Florida. Os enxeñeiros e familiares dos astronautas que se atopaban alí quedaron sen palabras. Atopáronse restos do «Columbia» diseminados nun radio de 200 quilómetros, en autoestradas, oficinas ou bosques de Texas e do veciño estado de Luisiana.

O momento, destinado a converterse nun triunfo para a navegación espacial tripulada, rematou en desastre. «Este día trouxo horribles noticias e unha gran tristeza para o noso país (...) O 'Columbia' está perdido, non hai ningún sobrevivente», anunciou o entón presidente, George W. Bush, nunha mensaxe á nación.

O «Columbia» non era un transbordador calquera, senón o primeiro dunha flota de iconas nacionais. Despegou por primeira vez o 12 de abril de 1981 do Centro Espacial Kennedy de Florida. Aquela primeira misión, con nome en código «STS-1», foi a primeira dunha era na que houbo outros catro transbordadores estadounidenses que pasaron máis de 1.300 días no espazo durante 134 voos.

Foron 30 anos que concluíron definitivamente co final da misión «STS-135», cando o transbordador «Atlantis» regresou por última vez á Terra en xullo de 2011. Desde entón, as misións tripuladas ao espazo parten sólo en naves rusas.

Segundo as investigacións, na tráxica misión «STS-107» do «Columbia» xa houbo algo mal desde principio, o que fixo inevitable o desastre no intento de aterraxe. Un anaco de espuma de poliuretano illante desprendeuse e perforou a á esquerda da nave. Os expertos da Axencia Espacial Estadounidense (NASA) o detectaran, pero subestimaron as consecuencias do dano. Probablemente poderíase ter realizado unha misión de rescate con éxito, segundo as investigacións. Pero a NASA non fixo nada.

O fragmento de espuma illante danou o escudo térmico e ao entrar na atmosfera terrestre, os instrumentos da á esquerda fallaron en cadea. Pouco antes da aterraxe, o «Columbia» perdeu o control e se desintegró. Os sete astronautas que viaxaban nel -cinco estadounidenses, un israelí e unha india- non tiveron ningunha posibilidade. Morreron en cuestión de segundos.

Ese desastre non foi o primeiro do programa de transbordadores espaciais estadounidenses. En 1987 morreron sete astronautas cando o «Challenger» se desintegró pouco despois do despegamento. Pero o accidente do «Columbia» cambiou para sempre a navegación espacial. A flota de transbordadores estivo parada durante case dous anos, sometida a innumerables probas, revisións e melloras. Entre outras cousas, instaláronse mellores asentos e cintos de sujección.

Actualmente os transbordadores estadounidenses están totalmente fóra de servizo e os enxeñeiros da NASA refugaron a idea usalos, aínda que poderían transportar grandes cargas. Agora empréganse cápsulas, como as rusas que se usan para trasladar astronautas ou as que utilizan empresas privadas como SpaceX para enviar subministracións e proximamente tamén misións tripuladas. A NASA está desenvolvendo actualmente a cápsula «Orion», que realizará un primeiro voo non tripulado en 2019 e un tripulado en 2021.

A traxedia do «Columbia» fixo que agora a NASA priorice a seguridade por amais de todo, apuntou Dustin Gohmert, do Centro Espacial de Houston. «Antes era difícil impor algunhas das precaucións de seguridade que nos gustou ter. Agora iso é o máis importante para todos».