Casas rústicas e reitorais galegas regálanse para rescatalas da ruína

Casas señoriales, reitorais e aldeas enteiras condenadas á ruína atoparon unha vía de escape para escabullirse dese destino. O patrimonio galego regálase e calquera pode obter por cero euros unha reliquia histórica, sempre que estea disposto a consentila. A diferenza de Italia, onde é o Estado o que promove a súa cesión a cambio de que o novo propietario se comprometa a restaurar o inmoble, en Galicia son os mesmos donos -particulares ou Igrexa- os que decidiron desprenderse das propiedades deshabitadas e ofrecelas de forma gratuíta para pór fin á súa deterioración.

Máis de catro mil pretendentes saíronlle á aldea da Barca, no concello de Cortegada (Ourense), que no seu día foi un lugar de tránsito e paso de mercancías, pois por alí transcorría o antigo camiño real a Castela. Con todo, a construción do encoro de Frieira provocou o anegamiento dos terreos e aos poucos foron baleirándose as 12 edificacións que o Concello pon agora en mans de investidores que fagan delas un complexo turístico. A axencia inmobiliaria que recibe as propostas (Aldeasabandonadas.com) explica que xa hai un candidato interesado en pechar o trato, unha multinacional.

E é que, en xeral, indica a xerencia da empresa especializada en venda de patrimonio, «os compradores de pazos, casas señoriales ou aldeas son o 70 % estranxeiros, pero aumenta a demanda e a adquisición por parte de españois, un 60 % para uso privado e un 40 % para empresarial».

Tamén regala unha casa rústica con vistas aos canóns do Sil, con cociña de forno de leña, unha adega que segue operativa, un vistoso pasadizo de madeira e esgrafiados de cal na fachada. «Está deshabitada desde hai 30 anos, como a maioría das casas do lugar (Santiorxo). Era dos avós da miña muller e a súa nai foi a que propuxo dala a alguén que estea disposto a darlle uso, porque é unha pena que unha casa tan bonita se veña abaixo», indica Antonio Rodríguez Álvarez. «Xa recibín tres propostas para recuperala, case todas de xente da zona», continúa.

Patrimonio eclesiástico

Os acordos de cesión gratuíta por un período de tempo do patrimonio eclesiástico para fins privados ou sociais é outra realidade en boga. «Desde o punto de vista da arquidiocese, o ceder o uso das reitorais é un modo de preservalas e pólas en valor, á vez que contribúen á dotación de servizos para a comunidade», sinala o Arcebispado de Santiago, que conseguiu deste xeito recuperar decenas de edificios, reconvertidos agora en albergues de peregrinos, museos, centros de día, casas de turismo rural, locais comunitarios ou vivendas privadas.

«O reto, cando falamos de bens de importancia patrimonial significativa, é rehabilitalos sen desvirtuar a propia esencia e manter, ao mesmo tempo, a memoria e a funcionalidade», subliña José Valladares, de RVR Arquitectos, estudo que en xaneiro completou a restauración da reitoral de Olives (A Estrada) para convertela nun domicilio particular. Catalogada por Patrimonio, o arquitecto -que xa lidou con outros proxectos como este- recoñece que existe «certo paradoxo nesa ambición de protección por parte da autoridade administrativa». «Patrimonio pon certos obstáculos», remata Carlos H. Fernández Coto, presidente da Asociación para a Defensa do Patrimonio Cultural Galego, quen calcula que en Galicia hai case unhas 4.000 reitorais «e moitas delas cáense a cachos pola falta de curas».

Segunda oportunidade

Carlos H. Fernández Coto

E, desde este verán, xa hai 25 construcións galegas na chamada Lista Vermella do Patrimonio de Hispania Nostra, asociación que informa os elementos en risco de desaparición, destrución ou alteración esencial dos seus valores. A última incorporación foi a torre de Caldaloga, en Cospeito. Non en balde, «unha das autonomías con maior oferta de propiedades históricas, pazos, palacios e reitorais é Galicia e os seus prezos son moi interesantes, os mellores de España», subliñan na primeira axencia nacional en vendas de edificios históricos.

---

---

---