Antonio, catedrático en Valencia, reuniu aos seus compañeiros de Irixoa para compartir un manual elaborado por eles en 1954
23 sep 2017 . Actualizado ás 05:00 h.Cando Antonio Martínez se puxo a ordenar os volumes dunha biblioteca herdada, reencontrouse de súpeto coa súa adolescencia. Entre os libros, cuxa parte científica separara e doado á Universidade da Coruña, topouse cun cuxa letra manuscrita lle soaba. Era o Caderno do inspector dunha escola rural de Churío (Irixoa) elaborado no ano 1954 por oito alumnos, el entre eles. Aquilo foi un golpe de nostalxia, de regresar mentalmente ao momento de partida da súa larguísima traxectoria docente. Porque Antonio, de 77 anos, é profesor emérito da Universidade de Valencia na especialidade de Xeometría e Topología e cunha profunda pegada en foros e centros de estudo internacionais.
O caderno que descubriu incluía problemas de matemáticas. «Un viaxeiro percorre cinco quilómetros en 50 minutos. Que distancia terá percorrido en tres horas e media?». Séguelle entón a solución («21 quilómetros»), e un pouco máis abaixo a firma do autor da páxina, un Antonio Martínez de apenas 14 anos.
Non quedou para si o achado. Despois de ensinalo emocionado á súa contorna, á súa familia, e levalo á Universidade de Valencia, editou varias copias pensando nunha viaxe moi especial, o deste verán a Churío para reencontrarse con outros coautores do caderno, en definitiva, compañeiros daquel colexio, un edificio que hoxe resiste en forma de ruína.
Unha viaxe ao pasado
A cita, da que La Voz é testemuña, prodúcese este verán. É mediodía e Antonio, que pasa uns días na Coruña, é o último en chegar. A algúns non os ve desde que deixou a escola. Saúdase con Nieves Marcote, Estrela Sanjurjo e José Antonio López, Lito. Os ollos brillan. O pasado volve de golpe e imaxínanse con moitas décadas menos.
E a reunión, ademais dun reencontro entrañable, xorde tamén como unha homenaxe a Raquel Rey de Castro, Quelita, a profesora. Soa raro oír falar tan ben a uns alumnos dunha mestra. «Era ma-ra-vin-llo-sa», sentencian.
Irrompen recordos de forma caótica. «Meu pai levantábame ás tres da mañá se había lúa e ás oito viña á escola», rememora Antonio, ao que Lito se refire como «o superdotado de Churío». «Daquela non se podía vir todos os días á escola», apunta Estrela.
E xorden nomes, e máis anécdotas, mentres sosteñen as copias achegadas por Antonio Martínez Naveira, entre cuxos méritos destaca a medalla da Real Sociedade Matemática Española. E regresan a casa e ese día, cada un coa súa familia, repasan as copias do caderno (o orixinal está custodiado, como ouro en pano, en Valencia) elaborado por eles mesmos pero coas sensación de ser outras persoas, tantos anos pasaron. E lembran como se descompoñen os números nos seus factores primos; ou que San Martín naceu en Hungría; ou que con 16 pesetas pódense comprar 20 selos de 0,80; ou que a lúa é 49 veces máis pequena que o planeta Terra. Leccións e recordos mesturados.