A erradicación comezou de forma oficial en 1990 co sacrificio de miles de vacas
21 sep 2017 . Actualizado ás 05:00 h.«Foron anos moi duros, terribles. Sen dúbida non foi un prato de gusto para os gandeiros». Gonzalo Fernández Rodríguez, profesor de Patoloxía Animal na Facultade de Veterinaria de Lugo e experto en enfermidades infecciosas, refírese a 1990, cando as campañas de seguimento gandeiro convertéronse en obrigatorias, e aos anos que o seguiron. A tuberculose era a infección máis temida. Pero a brucelose bovina non o era menos. A principios desa década a enfermidade afectaba ao 16 % dos rabaños de gando vacún. Era unha condena, porque un só positivo obrigaba a sacrificar a todo o rabaño. Agora, case trinta anos despois, a Comisión Europea declarou a Galicia, de forma oficial, como rexión libre de brucelose bovina.
A decisión foi adoptada o martes e foi comunicada onte pola conselleira de Medio Rural, Ángeles Vázquez, que asistiu á reunión de Bruxelas na que se adoptou o acordo. «É un fito de gran importancia para o sector gandeiro galego», destacou Vázquez, tanto desde o punto de vista sanitario como económico. A consecuencia máis inmediata é que se permitirá o libre movemento de animais a outras rexións sen necesidade de someterse a probas, o que facilitará o comercio. A máis longo prazo, Medio Rural confía en que a comunidade pase de importadora a converterse en exportadora de reses «de alta calidade sanitaria».
Bruxelas acordou a medida despois de seis anos sen que se confirmou ningún caso de brucelose en Galicia. En realidade, xa no 2009 non se detectou ningunha infección, aínda que logo houbo casos puntuais en zonas de montaña. «En xeral, levamos xa moitos anos sen bruceloses en vacún, pero tardouse en erradicala porque había brotes en zonas da montaña de Lugo, Ourense ou Pontevedra», explica Gonzalo Fernández, que durante uns anos tamén participou nas campañas de saneamento como funcionario da Xunta, antes de incorporarse á Facultade de Veterinaria. Tras as primeiras medidas e sacrificios masivos, a enfermidade empezou a baixar de forma radical, pero despois os progresos retardáronse. En 1989 afectaba ao 16 % dos rabaños, porcentaxe que no 2002 reduciuse ao 0,55 %. Pero aínda quedaba traballo por facer. Un labor que non só supuxo un beneficio sanitario para as reses, senón tamén para os humanos, xa que se trata dunha infección que pode contaxiarse de animais a persoas. «Nos anos máis duros -advirte Fernández- había en España 8.000 persoas infectadas de bruceloses, pero se non se actuou hoxe serían máis de 80.000, como todos os habitantes de Lugo».
«Pegou moi forte»
Xusto Sánchez, un dos propietarios da leira A Devesa, a maior explotación de Galicia en Langueirón (Ponteceso), tamén lembra os anos duros da brucelose no gando. «No seu momento -dice- pegou moi forte e houbo que sacrificar a miles de animais». Por iso entende que a súa erradicación debe considerarse un éxito de todos. «Aquí en Galicia -dice-, as cousas fixéronse ben, e esta é unha das cousas das que nos podemos sentir orgullosos».
A loita contra a brucelose, do mesmo xeito que o está sendo contra a tuberculose bovina, foi longa e dura, pero este esforzo foi tamén o que permitiu modernizar o sector e dar paso á profesionalización da industria láctea galega. Así o cre Sánchez, quen explica que «as explotacións tiveron que renovarse despois dos sacrificios e cas indemnizacións compraron gando europeo de alto valor xenético, de Holanda, Alemaña ou Francia. Foi o embrión do sector leiteiro». «Agora -destaca- o seguinte paso será quedar totalmente libres de tuberculose, e estamos cada vez máis cerca».