Balenciaga cobra vida na serie máis ambiciosa do ano

oskar belategui SAN SEBASTIÁN / COLPISA

PRATA O Plomo

Adam Quintero, Gemma Whelan y Alberto San Juan, en  Balenciaga
Adam Quintero, Gemma Whelan e Alberto San Xoán, en Balenciaga David Herranz

Alberto Iglesias porá música á primeira produción de Disney+ en España, presentada no Festival de San Sebastián e con Alberto San Xoán como protagonista

24 sep 2022 . Actualizado ás 05:00 h.

A escasos metros do Kursaal de San Sebastián, ródase a serie española máis ambiciosa do ano. Levan 16 semanas de traballo e aínda lles quedan dúas semanas e media máis. Balenciaga é a primeira produción orixinal de Disney + no noso país e os seus seis episodios estrearanse o ano que vén. O seu protagonista naceu en 1895 non moi lonxe deste lugar, en Getaria. Aquel fillo de mariñeiro e modista vestiu todo o máis selecto da nobreza e a sociedade europea, así como a estrelas de Hollywood. Esixente e perfeccionista ata a extenuación, alérxico ás entrevistas e celoso da súa intimidade, copiado ata a saciedade, Cristóbal Balenciaga retirouse en 1968 ante a ameazadora chegada do prêt-a-porter. Morreu en Xávea en 1972 aos 87 anos.

Jose Mari Goenaga, Jon Garaño e Aitor Arregi, os autores de Loreak e Handia, gañadores de doce Goyas, mostraron unhas imaxes de traballo da súa primeira serie no marco do Festival de San Sebastián. Ao seu lado, un riseiro pero esgotado Alberto San Xoán falou por primeira vez do mito de la moda nunha produción que a plataforma de Disney estreará en todo o mundo. «Nunca me tocou un personaxe de tal dimensión nun proxecto con tantos medios e tan ambicioso. É un absoluto agasallo da vida», recoñeceu. «Fun sobre todo moi ben mandado polos directores, nunca fun tan disciplinado, porque non podía ser un disidente, senón un soldado», sinalou. O gañador de dous Goyas confesou que non tiña nin idea de moda e que tampouco falaba francés e eúscaro, idiomas que se escoitarán ademais do castelán nunha serie rodada en España e Francia. «Foi moi pracenteiro introducirme fugazmente no euskaldun», dixo.

Balenciaga aprendeu aos doce anos a utilizar a máquina de coser da súa nai, costureira dos marqueses de Casa Torres. O seu pai, mariñeiro e alcalde polo Partido Liberal en Sagasta, adoitaba transportar no seu barco a réinaa María Cristina e os seus fillos durante o veraneo na costa vasca. Saíu con dez anos do seu pobo para instalarse en San Sebastián e alí aprendeu o oficio de xastre. Na Guerra Civil marchouse a París, onde se converteu no nome máis exquisito da alta costura. Catro anos antes de morrer dun infarto vestiu ás azafatas de Air France, a única concesión dun modisto das elites, que non quixo saber nada do prêt-à-porter. Só deu dúas entrevistas ao final da súa vida. A morte do seu gran amor, Wladzio d'Attainville, fillo dunha das súas clientas, coincidiu coa desaparición da súa nai. Tras a súa xubilación, Balenciaga retirouse á súa caserío en Igeldo, onde conservou xunto á cheminea a máquina de coser da súa nai.

Falta de control

«Balenciaga é unha figura da que se sabe pouco, próxima no tempo», contaron os directores. «Tratamos de manter o equilibrio entre a especulación e o rigor e o respecto. Que a serie fale de algo máis alá do biopic». O libro de Miren Arzalluz sobre o modisto foi clave no labor de investigación para unha serie de época que mobiliza a un equipo de 100 persoas e 2.000 figurantes. Belén Cuesta é Fabiola de Mora e Aragón, que antes de converterse en raíña de Bélxica formou parte do círculo do mestre de Getaria durante a etapa máis frutífera da súa carreira. Patrice Thibaud é Christian Dior; Josean Bengoetxea, o empresario donostiarra Nicolás Bizkarrondo; Cecilia Solaguren, a súa muller Virgilia Mendizabal, e Thomas Coumans, Wladzio D'Attainville, parella e socio de Balenciaga.

A música corre a cargo de Alberto Iglesias, gañador de once Goyas. «Balenciaga frustrábase ante a falta de control», apuntan os realizadores, que conseguiron que San Xoán zumegue «guipuzcoanismo e humanidade». A autoría e a necesidade de control serán claves nun personaxe en cuxo retrato os seus autores tiveron «liberdade plena, coma se fixésemos unha película».