A serie marcou unha época, pero para descubrir a verdadeira grandeza do mundo de «Canción de xeo e lume», non queda máis remedio que ir aos libros. E rezar tanto aos antigos como aos novos deuses porque George R.R. Martin escriba os dous que quedan canto antes. O seu garda non rematou

César Rodríguez

«E nas súas mans, as dagas». Estas son as últimas palabras publicadas por George R.R. Martin na inacabada obra literaria Canción de xeo e lume, a que deu vida, alento e sustento á serie de HBO que marcou unha era na historia da televisión, Xogo de tronos.  

Esa escena é a última de Danza de dragóns, o quinto dos sete libros previstos polo escritor afincado en Santa Fe. E preludia a morte de Kevan Lannister, o home que estaba salvando a monarquía do seu sobriño neto Tommen. Iso ocorreu fai unha eternidade para os espectadores que viron a serie. Tanto o pequeno rei como o home que sempre dicía o que primeiro pensaba o seu irmán Tywin hai tempo que son historia na pantalla, pero unha morte habémola visto e lido. A outra non. Só a vimos. Producirase igual nos libros? Só Martin sábeo. 

A saga non está completa. Compona sete libros; Xogo de tronos, Choque de reis, Tormenta de espadas, Festín de corvos, a citada Danza de dragóns, Ventos de inverno e Un soño de primavera. Martin só escribiu cinco. E pasaron máis de oito desde a publicación do quinto en inglés. O drama produciuse no 2016. Nunha fría mañá de xaneiro, ás negras trouxeron palabras negras. E deron unha triste noticia aos ata entón orgullosos lectores da saga de literatura fantástica máis influente e popular do século XXI. 

O escritor estadounidense dobrara o xeonllo: Ventos de inverno, o libro máis agardado dos últimos anos, non estaba acabado. E a serie ía adiantar aos libros. Tres anos e medio despois, coa serie rematada, segue sen ver a luz. Non está acabado, a pesar das teorías da conspiración que hoxe pululan pola Rede e apuntan a un inverosímil pacto de conveniencia entre o escritor e a prestixiosa produtora.

Martin foi contundente estes días desmentindo a suposta componenda. Foi tamén moi duro entón consigo mesmo: «Non obteño ningún pracer ao escribir estas palabras. Decepcioneiche (polo lector). Os meus editores están decepcionados, HBO está decepcionada, os meus axentes literarios, tradutores e editores estranxeiros están decepcionados, pero quizais ninguén estea máis decepcionado que eu. Durante meses non quixen máis nada que poder dicir: "Rematei e entregado The Winds of Winter"... Pero non».

O autor estadounidense empezou a atascarse tras a terceira entrega. Tardou seis anos en acabar o cuarto (Festín). E outros seis en publicar o quinto (Danza). El hase autoproclamado numerosas veces un «escritor lento». Soporta o mellor que pode as presións de miles de fans que en Internet cuestionan que non dedique 24 horas do día os 365 días do ano a escribir as novelas e que temen que a saga quede inconclusa. E tivo que resignarse fai xa moito tempo a que a súa versión, a orixinal, vaia a ser a segunda que coñezan millóns de persoas. 

Pero no desastre chega a esperanza. Moitos dos decepcionados coa última tempada de Xogo de tronos miran agora ansiosos cara a Santa Fe. Confían en que Martin escriba un final diferente. E que remedie moitas das decisións que, ao seu xuízo, tomaron de forma equivocada os creadores da serie, David Benioff e D. B. Weiss. Será así? Han destripado os capítulos o que vai pasar nos libros?  Pois a resposta que deu o escritor no 2016 foi moi galega: «Talvez. Si e non». Entón a serie e a saga separaron «os seus camiños». Volveranse atopar?  

O caso do malogrado rei Tommen é paradigmático, pero non é único. Hai moitas dúbidas sobre todo o que se contou en televisión desde a sexta tempada. Vai haber moitas diferenzas entre as páxinas e o visto nas pantallas? Evidentemente, a serie non pode manexar un abano de personaxes tan grande como os libros, ten que simplificar en tramas e ambientes, pero o final debería de ser parecido, polo menos no fondo. Martin sempre dixo que Canción ía rematar de forma «agridoce». E que lle contou aos máximos responsables da produción cal era. Iso coincide co que vimos onte. E co que volveu a expresar o escritor no seu blogue: «O libro ou a serie? Cal será o verdadeiro final? É unha pregunta boba...» 

 Repasemos algúns dos arcos que cambian. (Ollo, a partir de aquí hai destripes da trama da serie e os libros).

Ollo, a partir deste momento, o artigo dá por suposto que se leron os cinco libros publicados ou as oito tempadas da serie

Na pantalla, a matriarca dos Stark, Catelyn, morre na voda vermella. Fin da historia. Nos libros, a súa sorte é diferente resucita -a maxia de morte tamén é poderosa ao sur do muro- e convértese en  a líder da irmandade sen estandartes. E emprende unha encarnizada campaña de exterminio contra os traidores Frey. A súa filla de ficción, Sansa Stark, pasa tamén un calvario nas páxinas impresas, pero líbrase -polo menos de momento- de casar co sádico Ramsay. Os Bolton utilizan a outra moza norteña para facela pasar por Arya. É a ela a quen maltrata e vexa o segundo bastardo máis famoso dos sete reinos. 

As verdadeiras orixes do heroe máis arquetípico da serie e os libros, Jon Snow, son un dos alicerces narrativos de Canción de xeo e lume. Nos libros o lector aínda non sabe a verdade. E de feito non sabe se o comandante da Garda da Noite sobrevive ao atentado que perpetran contra el os seus camaradas. Tamén Stannis Baratheon segue vivo. E capturou a Asha (que non Yara) Greyjoy. Entre outras manobras e intrigas, os Martell de Dorne xogan con varias cartas e exércitos intactos o seu particular xogo de tronos enfocado na vinganza. E uns vasallos do Norte, os Manderly, envían a Ser Davos a unha delicada misión: recuperar a Rickon Stark dunha illa onde hai caníbales. 

A relación de Jon e Daenerys deu moito que falar na pantalla ao longo das dúas últimas tempadas. Coñeceranse nas páxinas? Decataranse de que hai outro pretendente ao trono dos Sete Reinos? Chámase Aegon. Supostamente é un Targaryen. Criado por un dos mellores amigos do malogrado príncipe Rhaegar, Jon Connington, desembarcou en Poñente cun temible exército, a compaña dourada. Cal será o seu papel? Dános pistas da súa importancia que non teña saído na serie?

Martin aclara un pouco as cousas: «Hai personaxes que nunca apareceron na pantalla, e outros que morreron en sériea pero seguen vivos nos libros... Os lectores saberán que lles pasou a Jeyne Poole, Lady Stonehart, Arianne Martell, Victarion Greyjoy, ser Garlan o Galante [...] e moitos outros personaxes... E tamén haberá unicornios, dalgún xeito». 

Á hora de facer unha valoración con certa perspectiva convén lembrar que o gran inimigo da humanidade na pantalla, o rei da noite, non existe nos libros. Só é unha figura de lenda. E tamén ter en conta que, polo visto/lido ata agora, parece moi difícil que Martin faga teletransportarse a exércitos polo mapa de Poñente e acelere tramas. El ten a última palabra. E quere dicila. Ten «3.000 páxinas» á súa disposición fronte ás seis horas de Benioff e Weiss.

O seu garda aínda non rematou: «Eu escribirei. Vós lerédelo. Entón calquera poderá facer a súa valoración. E discutila en Internet».