Pequenas grandes series que seguramente non viches

O ano pasado, estreáronse nos Estados Unidos, segundo a análise da FX, única radiografía fiable sobre este panorama, un total de 495 series orixinais. No 2017 foran 487; no 2002, 186. Para este 2019, agárdanse máis de 500 producións novas con investimentos millonarios: Netflix dedicará uns 13.000 millóns a títulos propios, Amazon desembolsou 250 millóns soamente para adaptar a a ficción dosificada O señor dos Aneis e Hulu acaba de ser adquirida por Disney , máis que disposta a envorcarse na produción orixinal. A factoría de animación planea, ademais, lanzar en breves a súa propia plataforma, Disney+, Facebook xa anda no allo e a Apple lla espera para antes do verán con -ollo- un servizo que podería ser gratuíto para usuarios que conten con algún dos seus dispositivos. 

Non se ve luz ao final deste túnel de proliferación de estreas, coñecido como Peak TV ou televisión máxima, eclosión de un bum sobre o que os directivos do sector levan tempo avisando: o fenómeno, alertan, será «inabarcable», incapaz de ser manexado. «Simplemente, é demasiada televisión», valorou John Landgraf, presidente da canle FX, hai uns meses. Xa o ano pasado, Fernando Xerez, director da canle #Ou de Movistar, advertía de que a idade de ouro da series tamén sería sobreabundancia, saturación e inquedanza. Non hai tempo material para consumir todo o que se serve.  

A atafegante burbulla tamén ten as súas vantaxes: hai oferta para literalmente todos os gustos -con todo o que supón para o sector: demanda e carga de traballo- e oco para títulos que, doutro modo, xamais visen a luz, non por malos, por minoritarios máis ben, por menos comerciais ou por non ter chamado á porta adecuada -TNT, HBO FX e Showtime rexeitaron Breaking Bad, que finalmente financiou AMC-. Así, entre tanto recheo cóanse virguerías que sen un aparello publicitario potente que as saque á boia adoitan quedar fondeadas en catálogos infinitos. Recompilamos 14 delas. 

3 %

Pódese ver en : Netflix. Tempadas: Dous e outra en camiño. País: Brasil. 

A poboación do Brasil, país onde se produce, grava e sitúa esta historia, é aproximadamente o 3 % da poboación mundial, mesma porcentaxe que Pedro Aguilera, creador da serie, elixiu como tope de privilexiados dun mundo, futuro, sumido nunha pobreza extrema. A primeira serie orixinal brasileira de Netflix, que primeiro foi unha webserie para Youtube ata que a plataforma de streaming fíxose cos dereitos e completou a tempada, parte dunha idea moi lúcida e mellor levada: Brasil, dentro duns cantos anos, como unha inmensa favela na que malvive o 97 % dos seus habitantes O resto? «Emigra» a un avanzado e descoñecido lugar chamado Mar Alto despois de, literalmente, gañarse a pulso a súa estancia nel. Para iso, deberá superar unhas «probas de acceso», coñecidas como «o proceso», ás que todos os mozos e mozas teñen a oportunidade de presentarse aos 20 anos. Do seu resultado dependerá o tipo de vida que acabarán levando: só tres de cada cen -os máis fortes, os máis intelixentes, os máis espabilados e ousados- pasarán a formar parte de esa elite.

O mellor: Aínda que soe a distopía adolescente e lembre aos xogos da fame, á saga Diverxente ou mesmo aos 100, pouco ten que ver con tales títulos esta peza (que xa son dúas -e no forno, unha terceira-), mestra na psicoloxía do social e do colectivo, cuns personaxes moi pouco arquetípicos e unha factura aseadísima, que separa con destreza os dous mundos opostos. Fantásticas son tamén as súas interpretacións  -fabulosa Vaneza Oliveira e Joãou Miguel- e o contrapunto que toda aventura require, a Causa, un movemento contracultural disposto a sabotear ao sistema. Os malos? Talvez. 

Young and Promising

Pódese ver en : Filmin. Tempadas: Tres. País: Noruega .

A pesar de tratarse dunha produción Noruega , está exenta de crimes sórdidos, de axentes de policía huraños e de cadáveres no xeo. Hai vida aí arriba máis aló do nordic noir: intuímolo xa con Borgen  (Dinamarca) e tamén con Occupied , e confirmamos agora con Young and Promising (Unge lovende). Con demasiada insistencia comparoulla con Girls , bo cebo o paralelismo. Sentíndoo moito (ou non), esta é máis que unha versión nórdica de Hannah e as súas emancipadas colegas créndose adultas: aquí as amigas son tres no canto de catro, menos escatolóxicas e millennials que as neoyorkinas, pero igual de presionadas polas expectativas sociais e polas súas propias aspiracións. E, como a de Lena Dunham, está escrita e protagonizada pola súa creadora, Siri Seljeseth.

O mellor: A súa capacidade para calar no espectador, tan natural e tan irónica, e o seu xeito de aborda temas como a saúde mental, as relacións tóxicas, as renuncias á hora de cumprir os soños persoais, os abusos ou as adiccións.

Represalias

Pódese ver en: Netflix. Tempadas: Unha, autoconclusiva, de só catro episodios. País: Reino Unido.

A BBC estreou no 2016 unha miniserie que máis tarde incorporou discretamente Netflix no seu catálogo e que ben merece asignarlle unha tarde chuviosa. Trátase dun absorbente thriller, cunha sólidas interpretacións -John Lynch, Joe Dempsie , Georgina Campbell ou Juliet Stevenson, estes especialmente estupendos- e un arranque de puro infarto: un home sofre un accidente de tráfico no medio da máis absoluta nada escocesa, en pleno rural, xunto a dúas casas onde viven senllas familias veciñas e tamén emparentadas; os seus respectivos fillos eran marido e muller ata que alguén lles asasinou a sangue frío. Casualidades da vida (ou non), o responsable resulta ser a vítima do sinistro, que queda malferido da saída da vía e a mercé dos resentidos parentes. 

O mellor: a ambientación en esa Escocia agraria, a súa potente repartición e un manexo da tensión que nos invitar a teorizar, teorizar e teorizar sen parar en busca de conexións, solucións e culpables.

Inside nº9

Pódese ver en: Filmin. Tempadas: Catro, pero é unha serie antolóxica (historias independentes). País: Reino Unido.

Serie de culto británica, con catro tempadas dispoñibles e unha en camiño -de seis capítulos de media hora de duración cada unha-, que, con todo, viuse eclipsada polo tirón de Black Mirror, ambas, producións antolóxicas (integradas por historias independentes). Pouco teñen que ver as súas entrañas. Mentres que o experimento de Charlie Brooker planea en círculos sobre a ciencia ficción, o mal tecnolóxico e a inminencia dun mundo (case) sempre peor, a aposta de Steve Pemberton e Reece Shearshmith prefire arrincar sorrisos a través de desconcertantes e mesmo bizarros xiros de guion, execucións orixinais e mesmo sorpresas disparatadas. Inside nº9 é unha comedia moi negra que ambienta os seus capítulo nun espazo diferente cada vez, identificado sempre polo número 9. Todos os episodios transcorren en tempo real, o que os converte en experiencias novas e moi espontáneas. 

O mellor: O seu capítulo especial de Halloween, considerado o mellor episodio do 2018 segundo TheGuardian . Foi rodado en rigoroso directo.

Fleabag

Pódese ver en :Amazon Prime Vídeo. Tempadas: unha, de seis capítulos (outra en camiño). País: Reino Unido. 

Fleabag foi primeiro obra de teatro e logo serie, unha peza rara, racionada en seis episodios e difícil de atopar ata que Amazon Prime Vídeo incluíuna no seu arquivos a demanda. Phoebe Waller-Bridge -actriz, guionista e directora- era unha descoñecida veinteañera cando se percorreu xunto ao seu colega Vicky Jones os escenarios alternativos do Soho londiniense relatando dilemas varias das mulleres novas e solteiras con moita graza e non pouco drama. Estas dores de cabeza pronto se converteron en serie -a BBC estivo rápida-, unha irreverente dramedia, na que Waller-Bridge -quen a escribe e protagonízaa, e a quen xa vimos na segunda tempada de Broadchurch- diríxese constantemente ao espectador, pano de bágoas e cómplice dunha penas que noutro caso serían propias de culebrón, pero que aquí -maxia- se converten, paradoxalmente, en subterfugio. Queremos ser como ela, ter o seu talante, o seu descaro e os seus descomplejos. 

O mellor: Sempre ao bordo do precipicio; o desastre máis absoluto, á espera. Pero Flea, a pesar de todo, mantense lúcida e aceda, chea dunha desenvoltura que ela mesma parece descoñecer posuír. E iso é moi de agradecer, dar con personaxes así: cheos de recursos, cunha vida sospechosamente parecida á nosa, sen filtro, e con todo, que ben o xestionan. Incluso as bágoas. Aplaudimos tamén o seu concisión (episodios duns 25 minutos), a súa estética e os seus esforzos por esquivar o chiste doado. Longa vida a Feabag. 

Crashing

Pódese ver en: Netflix. Tempadas: unha. País: Reino Unido. 

Para que non haxa confusión, hai dúas Crashing: a de HBO, creada e protagonizada por Pete Holmes -tres tempadas sobre un comediante que «reevalúa a súa vida despois de descubrir que a súa esposa é infiel»- e a de Channel 4, producida por Big Talk Productions e estreada no 2016, que é a que nos interesa e máis convence das dúas. Curiosamente tamén a protagoniza Phoebe Waller-Bridge, parte aquí dun fabuloso reparto coral que completan, entre outros, Damien Molony, Jonathan Bailey e Julie Dray: son, en total, seis novos británicos (bastante personaxes eles) que viven nun hospital abandonado en calidade de gardiáns da propiedade -como okupas, pero legalmente-. De novo, unha serie sobre millennials, pero moi distinta ao que normalmente se nos serve. Moi fresca e moi divertida.

O mellor: A súa sinceridade, dentro de o esperpéntico que resulta todo. O entretida que é e os seus diálogos, de cabeiro afiladísimo. 

A desaparición de Kiri

Pódese ver en: Filmin. Tempadas: unha de só catro capítulos, autoconclusiva. País: Reino Unido. 

Kiri ten nove anos e é unha nena negra, filla dunha adicta que morreu de sobredose. Está a piques de ser adoptada por unha familia branca de clase media cando, durante unha visita a casa do seu avó biolóxico, coincidindo cun permiso penal do seu pai, desaparece. A traballadora social que permitiu o encontro -marabillosa Sarah Lancashire, quen xa demostrou todo o seu talento en Happy Valley- terá que apechugar coa culpa, sobre todo a da propia conciencia, que é a que máis pesa, e é grazas a ela que a serie toma un camiño distinto ao drama policial clásico. Brujulea, tirando deste fío, nas relacións de clase, nos prexuízos raciais, nos privilexios, as relacións familiares, o papel das institucións e dos servizos sociais, na inxustiza e, sobre todo, na responsabilidade. 

O mellor: Lancashire, que achega profundidade e forza, e unha fotografía impecable. 

Historia dun clan

Tempadas: unha, autoconclusiva, de 13 episodios. País: Arxentina.

Historia dun clan é unha desas producións baseadas en feitos reais que, de non habelo o o, fose tachada de inverosímil. Pero sucedeu. Recolle o armazón criminal doméstico que os Puccio armaron na calor do seu propio fogar na década dos 80, unha familia de clase media-alta que, de cabeza á bancarrota, dedicouse a secuestrar e asasinar a coñecidos (podentes) para conservar o seu nivel económico e social. Esta anécdota foi, casualmente, inspiración de dous produtos paralelos no tempo, a película O Clan, dirixida por Pablo Trapero, e a serie de Luis Ortega -quen tamén dirixe O anxo-, protagonizada por, entre outros, Chino Darín, Cecilia Roth e Alejandro Awada. Ambas narran os mesmos feitos: os Puccio escondían ás súas vítimas, pedían rescates millonarios, cobrábanos e despois matábanas porque eran empresarios do seu círculo próximo ou amigos dos seus fillos. Retiveron ata a catro persoas e mataron a tres. 

O mellor: A súa factura e a súa estética, sinistra, pero tamén extravagante, grotesca e de gran beleza visual; as relacións surrealistas entre os secuestradores, os secuestrados e as súas familias; a forza dos personaxes, sobre todo do de Roth; e o interesante da trama. 

1992/1993

Pódese ver en: Movistar. Tempadas: Dous (a primeira, 1992; a segunda, 1993). País: Italia.

Un thriller político de dúas tempadas que, como ben avanzan os seus títulos, trasládanse a 1992, a primeira, e a 1993, a segunda, ambas as a Italia. Foron estes anos convulsos para o país con silueta de bota; polo aire, o escándalo de corrupción Tangentópolis: o xuíz Dei Pietro e outros valentes membros da xudicatura desmontaron e sacaron á luz un sistema paralelo montado polo partido socialista, en conivencia pacífica coa Democracia Cristiá, que rompeu a estabilidade política que durante case 50 anos presidira o país. Creouse así un campo de cultivo perfecto para a escalada ao poder de Berlusconi  e a urxencia de novos partidos con posicións extremas. Neste contexto populista e viciado, en pleno terremoto político, sitúase esta serie e os seus protagonistas, algúns deles baseados en personaxes reais. Dez capítulos por entrega que, ademais, roldan constantemente o tema das esperanzas rotas.

O mellor: Que mergulla ao espectador na historia viva dun país que case é veciño, especialmente nun sistema que presenta preocupantes similitudes co noso. E os seus hechizantes personaxes.

The Jinx

Pódese ver en: HBO. Tempadas: Unha. País: EE.UU. 

Documental de seis episodios que repasa o caso real de Robert Durst -aviso, non busquen nada en Google del porque os titulares lles destriparán o visionado-, un herdeiro dunha familia multimillonaria de Nova York envolvido en tres crimes sen resolver: a desaparición da súa muller; o asasinato, 12 anos máis tarde, dunha amiga próxima e testemuña crave deste primeiro caso; e o desmembramiento dun home en Galveston, Texas. Nunca lograron incriminarlle. Este traballo, magnífico na súa factura, no seu relato e na súa reconstrución dos feitos, expón información que durante moito tempo estivo oculta, descuberta nunha investigación que se alongou ata sete anos. 

Omellor : El, brillante, escurridizo e arrepiante. Toda unha fonte de segredos. 

O xardín de bronce

Pódese ver en: HBO. Tempadas: Unha. País: Arxentina. 

Moira ten catro anos. Sae de casa -agarrada dunha man á moza que se encarga de coidala; da outra, ao seu peluche favorito-, sobe a un vagón do metro de Buenos Aires camiño dunha festa de aniversario e desaparece, nada se sabe nunca máis delas. O xardín de bronce, que adapta a novela homónima do escritor Gustavo Malajovich, é a desesperada loita dun pai, o arquitecto Fabián Danubio (Joaquín Furriel), por recuperar á súa filla. Ante a falta de respostas da policía, toma a iniciativa, aliado cun excéntrico detective privado, e converte a procura da pequena nunha obsesión.

O mellor: A construción dos seus personaxes e as súas interpretacións -sobre todo a do detective Doberti (Luis Luque)-, a atmosfera e a historia en si, a súa evolución, non queda nin un só fío solto. Moi sedutora e intrigante.

Rectify

Pódese ver en: Netflix. Tempadas: Catro. País: EE.UU.

Os críticos tolearon, entusiasmados, con ela, pero por algunha inexplicable razón, son máis aqueles espectadores que non viron Rectify que os que si o fixeron. Estreada en abril do 2013, este drama alongouse durante catro tempadas, con episodios variables cada unha: a primeira e a terceira componse de seis capítulos; a segunda, de dez; e a cuarta e última, de oito. Creada por Ray McKinnon e producida por Don Kurt, relata a historia de Daniel Holden, un home que pasa 19 anos no cárcere despois de ter sido condenado a pena de morte pola violación e asasinato da súa noiva Hanna Dean. Unha proba de ADN excúlpao e queda en liberdade. Nese mesmo momento, con Holden pisando a rúa dúas décadas despois, arrinca o primeiro episodio. «Trata de xeito excepcional o que vén despois do cárcere para os exconvictos, para as súas familias e para toda unha comunidade. É un meticuloso traballo de reconstrución, cun sentido visual marabilloso. Dá a sensación de que a cámara tamén fose posta en liberdade no mundo despois de dúas décadas gravando unicamente as catro paredes dunha cela», dixo de ela James Poniewozik, crítico de The New York Times. Pouco máis se pode engadir.

O mellor: O renacer do seu protagonista, a súa coidada selección musical e a súa estética. Tamén todo o que expón: o beneficio da dúbida, que neste mundo nin todo é branco, nin negro. Os matices.

Rita

Pódese ver en: Netflix. Tempadas: Cuatro. País: Dinamarca.

Tragicomedia danesa sobre unha profesora dun instituto, separada e con tres fillos. Estamos ante unha irreverente muller, nai discutible, pero subversiva e excelente educadora, e é esta contradición o que explora constatemente a serie, a incapacidade de Rita para lidar coa súa propia jauría -tamén coa súa nai e a súa exmarido- e a súa destreza para orientar nas aulas.

O mellor: As interesantes leccións que se poden extraer da súa filosofía, o divertida que é e, por suposto, ela, sen pelos na lingua, sempre en contra das normas establecidas.

Rede Riding

Pódese ver en: Filmin. Tempadas: Tres episodios longos. País: Reino Unido.

Cine negro en estado puro, di dela Filmin, a plataforma que a atesoura. «A mellor triloxía criminal británica», en palabras do crítico do Diario Vasco Lorenzo Mejino, autor do consagrado blogue Series para gourmets. Rede Riding, baseada en best sellers de culto do inglés David Peace, mergúllase en varios e brutais asasinatos, ambientados entre 1974 e 1983 na empobrecida rexión de West Yorkshire. Funciona como tres películas independentes, adaptadas polo recoñecido guionista inglés Tony Grisoni (Southcliffe, O home que matou a Don Quixote), con protagonistas distintos que, con todo, seguen todas elas o mesmo arco argumental, a investigación dos homicidios. 

O mellor: Os seus inesperados xiros, o escuro da súa trama, como remove unha sociedade podrecida e o conseguidas que están as historias -de feito, algunhas están baseadas en casos reais-.