Melide e Arzúa, dous concellos coa Ruta impoluta e abundante oferta hostaleira

cristóbal ramírez SANTIAGO / LA VOZ

MELIDE

Desde o límite de Melide con Palas de Rei ata Arzúa, non foi posible atopar un só papel ou plástico

21 jul 2019 . Actualizado ás 05:00 h.

No que vai de ano pasaron ducias de miles de peregrinos polo Camiño Francés, pero polo menos na provincia coruñesa, desde a fronteira de Melide con Palas de Rei ata Arzúa, non foi posible atopar nin un só papel ou plástico. O dicionario remite á palabra impoluto para describir o nivel de limpeza da Ruta Xacobea nese tramo, que, ademais, ofrece uns marabillosos anacos de bosque, patrimonio por milleiros e servizos hostaleiros en calquera esquina e a prezos moi reducidos. Iso si: coas excepcións de rigor, o Camiño Francés é tan ancho que nel se poden cruzar dous coches sen problema.

Xusto ao comezo provincial as cousas non son tan bonitas, porque o peregrino deixou atrás un tramo de matrícula de honra e entra en Melide pisando asfalto, con nada interesante en destra e sinistra non sendo a premiada cooperativa ecolóxica Milhulloa, todo un exemplo empresarial. Pero o peregrino diso non sabe nada, só lle interesa confirmar que quedan 59,208 quilómetros ata o Obradoiro e se desanima un pouco cando ve nun panel que existen «camiños complementarios», algo que non figura nas guías, que non comprende e que o desorienta, de maneira que a maioría segue a senda oficial.

Pero ese mal sabor inicial dura tan pouco que non queda na retina de ninguén, xa que chegando á estrada xeral que une Palas de Rei coa capital de Galicia abandónaa sen pisala e descende por un túnel de árbores. Curioso: no medio da nada foi colocada unha illada e ben coidada papeleira da que non se esquece o correspondente servizo de limpeza.

A localidade de Leboreiro exerce de freo: todo o mundo se para unha vez que se deixan atrás os horrorosos e sucios colectores de lixo e reciclaxe. Salvo os que levan guía, que non son moitos, adoitan ignorar que xa en tempos pasados era lugar de parada e de avituallamiento. Hoxe, seguindo esa varias veces centenaria tradición, instalouse unha tenda onde se atopa de todo o habitual nestes casos: cunchas de peregrinos, bastóns, cabazas en miniatura, imáns para o frigorífico… A súa dona limítase a dicir que os días de máis abafo son os martes e mércores.

¡Que diferenza con 1993!

Tras pasar a ponte local e dar algún zigzag, o Camiño entra no parque empresarial de Melide e marcha en paralelo á estrada xeral. ¡Que diferenza con 1993, cando se plantaron aquelas árbores que, debido ao seu tamaño, non daban sombra! Os peregrinos derretíanse no verán nese longo tramo que conduce a un descenso de sobresaliente que conduce ao non menos espectacular ponte sobre o Furelos. Agora aquilo é un grato paseo ben coidado, pero que sen ningunha dúbida necesita máis árbores e máis parede vexetal de baixa altura na parte que mira ao asfalto. Incluso a entrada a Melide, que durante anos era un exemplo de caos urbanístico e paisaxe pouca grata, mellorou o cen por cento, con vivendas unifamiliares ben coidadas, con certo gusto e algunha con flores que alegran a vista.

O centro urbano xa é fariña doutro costal. A parte moderna é un exemplo de destrución da arquitectura tradicional galega, pero por sorte o peregrino está pouco tempo nela, pasa a mouteira 52,501 e se interna na rúa máis importante desde o punto de vista histórico: a de San Pedro, que se prolonga na Principal.

Na parte chamada San Pedro os edificios son peores, pero algúns comercios modernos e preciosos -como unha xeadería onde se pode tomar xeado feito coas «herbas de San Xoán», por exemplo; ou un establecemento hostaleiro- parecen invitar o resto a modernizarse e a converterse nunha vía cun encanto que agora non ten pero que pode ter. Sexa dito de paso, tal cousa dicíase xa no primeiro Xacobeo. E engadido: unha pena que a praza dá Constitución estea como está.

Entre Melide e Ribadiso

Subida ao castro, emprazamento logo do castelo, e chamada de dúas alemás en macarrónico español: «Por favor, señor, que di?». E é que o pequeno panel informativo sobre as vicisitudes dese outeiro está só en galego.

Tramo impecable o que vén unha vez que queda a localidade ás costas, con zonas de bosques de auténtico luxo, unha invitación a ir por un camiño complementario -non achega nada-, gran descenso e primeira das tres áreas recreativas arzuás nesta etapa: a da Peroxa. E móstrase como as súas dúas irmás (Punta Brea e Río), ben sinalizadas, ben paneladas, pequenas, entrañables, talvez non lles viría mal un corte de herba… Moi usadas polos peregrinos, que realmente as agradecen. Ademais, os colectores de lixo e reciclaxe están ocultos tras unha especie de caixa de madeira que non desentona.

Boente non era nada no 93: unhas casas estiradas ao longo da estrada cunha igrexa que tiña e ten no altar maior unha figura de Santiago Apóstol. Agora hai servizos hostaleiros e casas reconstruídas. Segue presumindo en silencio de ser un exemplo para todas as demais igrexas que atopa o peregrino: está aberta e hai voluntarios atendendo e selando a credencial, necesaria para conseguir a compostela unha vez que se arriba a Santiago. E unha mención máis a Boente: fronte ao templo, un pequeno pero ben visible cartel advirte de que non se debe consentir que os cans emprendan ruta cos camiñantes.

O longo descenso por pista moi ancha, demasiado, de zahorra primeiro e asfalto ao final, conduce ao albergue máis encomiado en media Europa: o de Ribadiso. Unha boa xestión do Xacobeo logrou que fai un par de anos fosen retirados de primeira liña os colectores. Agora ese enclave hase convertido nun pequeno núcleo de servizos, cun albergue, un bar e unha pensión, todos en pedra e exemplo de como o feísmo non é materia obrigatoria en Galicia: practícao quen quere.

Vandalismo ao final da etapa

A medida que Arzúa está máis preto empeza a aparecer o vandalismo: un bo número de marcos, camiño de converterse na maioría este verán, ten pintadas estúpidas, a ton coa capacidade cerebral do seu autor. A Consellería de Cultura debería tomar nota agora que son poucas e dan moi mal exemplo, e chorrearlas para deixalas como estaban en orixe. Á parte iso, Arzúa é exemplar: están moi ben indicados en madeira os servizos de aloxamento e restauración.