Só na área de Santiago rexistráronse 16 conxuntos ao bordo da desaparición
12 may 2019 . Actualizado ás 20:58 h.Só un puñado de exemplos: o pazo do Espiño, no centro mesmo de Compostela, e a fábrica do Pego en Villestro; a ara galaico-romana de Lesende, en Lousame, e o cristo dous Pombeiros en Roo (Outes); a reitoral de San Martiño e a fonte romana de Moraime, en Muxía; o castelo de Fontán, en Sada, e o castro de Ans, en Carral; e o castro de Santa Mariña e a mámoa de Montecastelo, ambos en Ferrol. Todos están en serio perigo. Pode ser que haxa moitas posibilidades de que sufran algún tipo de alteración. Ou mesmo estean en risco de destrución. Por iso pasaron a engrosar unha lista que leva unha cor moi elocuente: o vermello. Ese cartafol de patrimonio en perigo, con todo, é grosa. Moito. Porque só na provincia da Coruña, hai máis de 40 bens en perigo de desaparición.
Hanos listaxe no portal patrimoniogalego.net, formado por unha comunidade de profesionais e afeccionados ao patrimonio. A zona que encabeza esta lista de dubidosa honra é a de Santiago, con nada menos que 16 bens patrimoniais repartidos por Compostela e a súa área metropolitana, así como as comarcas de Ordes, Santa Comba e Padrón.
Só en Brión hai situados sete conxuntos arqueolóxicos que foron incluídos na lista vermella: a capela de San Clemente e a súa cruceiro; o pombal da reitoral de San Fins; o pazo de Trasouteiro, a súa fonte e a súa mina de auga, e o pazo do Casal. Na comarca de Padrón hai outros seis bens na lista vermella: o cruceiro de Alfredo, o xacemento de Riasós, o castro de Imo e o hórreo dá Miguensa, en Dodro; a reitora de Buxán, en Rois; e o marco do coto de Lampai, en Padrón.
A zona de Outes é outra das máis afectadas, con tres bens na lista vermella: o castro de Coiradas, o cristo dous Pombeiros e a Torre de San Lourenzo.
Barbanza ten 11 xacementos deteriorados e as áreas da Coruña e Ferrol suman 10
Non só patrimoniogalego.net alerta daqueles bens que están en perigo. Existe tamén unha lista a nivel nacional na que se incluíron sete conxuntos arquitectónicos en serio perigo de desaparición. Algúns coinciden coa lista galega -o pazo do Casal ou o mosteiro de Santa María de Monfero- e non, como a casa Bailly ou Ferrol Vello. A comarca de Barbanza, despois da área de influencia de Compostela, é a que máis bens achega á lista vermella, cun total de once. Ademais dos tres de Outes, están o castro de Taramancos e a capela de San Bieito do Freixo, en Noia; Santa Baia de Chacín, en Mazaricos, a fábrica de papel de Fontán, o cruceiro da capela de Ces e a ara galaico romana de Lousame; e os cruceiros de Loxo e de Abuín, en Boiro e A Pobra, respectivamente.
A comarca que menos bens ten na lista vermella é a de Costa da Morte, con só tres: a reitoral de San Martiño e a fonte romana de Moraime, en Muxía; e a torre dá Penela, en Cabana de Bergantiños. As áreas da Coruña e de Ferrol suman dez bens máis ás lista vermella de Patrimonio Galego. Seis están en concellos da comarca ferrolá: os castros de Santa Mariña, dá Ermida, Castro e Lago, así como a mámoa de Montecastelo, ademais do mosteiro de Santa María de Monfero. Outros catro están na área de influencia da Coruña: os castros de Morro Canide, Fontáns e Ans, e a capela de Flores, en Aranga.
