A autoestrada retoma o camiño desde Rande

Jorge Lamas Dono
Jorge Lamas VIGO / LA VOZ

PONTEVEDRA CIDADE

ALBERTO MARTI VILLARDEFRANCOS

HEMEROTECA | En 1979, feito a ponte, renovouse a obra cara a Pontevedra tras superarse o conflito cos veciños

28 ene 2020 . Actualizado ás 05:00 h.

Con catro anos de atraso sobre o plan inicial, a finais de xaneiro de 1979 comezaban as obras de construción da autoestrada do Atlántico no tramo entre Rande e a cidade de Pontevedra. A demora foi debida á oposición dos habitantes do municipio de Vilaboa , que non estaban conformes cos plans da concesionaria do viario, Autoestradas do Atlántico. A famosa «navallada» ao país tivo graves repercusións tanto nese itinerario como na entrada na Coruña, onde se produciron mesmo atentados contra o persoal e o material da empresa construtora.

«Neste momento é tecnicamente imposible a apertura da ponte», explicaban fontes da empresa en Vigo o 17 de xaneiro de 1979 para xustificar que non se puidese utilizar xa a infraestrutura para pasar ao Morrazo a pesar de que estaba xa concluído a ponte. Calculaba a empresa entón que o desmonte necesario para habilitar a saída da autoestrada desde Rande suporía oito meses de duros traballos, para os que había un orzamento de 3.000 millóns de pesetas (18 millóns de euros).

Aquel mesmo portavoz aludía á oposición veciñal como principal causa do atraso. «Se non fóra polos conflitos que tivemos, estaría rematada xa porque sempre cremos que era un dos tramos máis necesarios dado o tráfico que soporta a estrada Vigo-Pontevedra», afirmaba.

A autoestrada galega fora concedida á empresa Autoestradas do Atlántico no aínda ano franquista de 1973. Talvez por iso, desde algúns sectores en Galicia víase aquela infraestrutura como un elemento «colonial» destinado a arrasar co rural en beneficio das cidades.

O mesmo día que se renovaron as obras no límite entre Moaña e Vilaboa, o gobernador civil, Ramón Díez, recibía a varios colectivos veciñais da provincia, que seguían denunciando irregularidades, como a destrución de camiños e regachos, así como a expropiación de vivendas e terras.

O Concello de Pontevedra mesmo encargara ao arquitecto César Portela a realización dun plan alternativo á autoestrada. Entre as conclusións ofrecidas polo urbanista sinalábase a necesidade de enlazar a autoestrada en Pontevedra coa estrada de Ourense, algo que se fixo co paso do tempo.

As obras duraron dous anos. O 7 de febreiro de 1981 entraba en funcionamento o tramo entre Vigo e Pontevedra aínda que sen todos os elementos previstos nos plans iniciais. A entrada en Vigo quedou reducida ás ligazóns das rúas de Alfonso XIII e Buenos Aires, debido a que a corporación municipal rexeitara a utilización do «scalextric», o acceso voado ao centro de Vigo pola rúa Lepanto. Este elemento xamais foi utilizado polos vehículos, e a súa derriba, en 1986, contou coa presenza dun ministro dun dos gobernos de Felipe González.

Pero a apertura do tramo entre Vigo e Pontevedra foi saudado con alegría, especialmente polos habitantes do Morrazo. Ata entón, os cidadáns dos municipios de Cangas , Moaña e Vilaboa estaban obrigados a bordear todo o fondo da ría para chegar a Vigo, cubrindo, os primeiros, unha distancia de 50 quilómetros, ademais de enfrontarse ao famoso embude do centro de Redondela . A partir de febreiro de 1981, o percorrido entre Cangas e Vigo quedaba fixado en 23 quilómetros. Os prezos para un vehículo lixeiro eran de 120 pesetas se ía desde Vigo a Pontevedra; e 35 pesetas se só cruzaba a ponte de Rande.

A concesionaria do viario publicaba o mesmo día da apertura do tráfico un informe onde resaltaba os «efectos multiplicadores» que implicaba a autoestrada. Ao evidente aforro de tempo, comodidade e seguridade, Autoestradas do Atlántico engadía un importante incremento da renda. «Aplicando a teoría keynesiana do multiplicador ao investimento, sen incluír adquisicións de terreos, realizada neste tramo, que é de case 14.000 millóns de pesetas, dedúcese que se está producindo con ela un incremento de renda duns 31.500 millóns de pesetas», sinalaba a empresa.

Varios anos máis

Pero, como é tradicional en calquera infraestrutura de comunicacións en Galicia, a apertura total da autoestrada tampouco se acelerou demasiado tras aquel primeiro paso. Houbo que agardar moitos anos porque os diferentes tramos se foron abrindo con contagotas.

No ano 1990, a empresa concesionaria da autoestrada abría o segmento entre Santiago de Compostela e Padrón. Ao ano seguinte, púñase en funcionamento o percorrido entre Padrón e Caldas de Reis. Xa no ano 1992 enlazouse, por fin, Pontevedra con Caldas. Os habitantes da provincia puideron xa viaxar desde Vigo ata A Coruña sen saír da nova estrada.

Co paso do tempo, aquela «navallada» apuntada desde o nacionalismo foise transformando nunha peaxe sen fin para miles de condutores galegos.