O fisioterapeuta Manuel Fraiz afirma que é algo que cada vez preocupa máis á sociedade e hai que buscar algunha forma de prevención. O mércores protagonizará unha nova edición das Charlas Saudables
05 novs 2019 . Actualizado ás 19:50 h.Tras os medicamentos e os hábitos cardiosaludables toca falar de costas. En concreto, de dor de costas en nenos e adolescentes. Manuel Fraiz Barbeito (Caracas, 1972), fisioterapeuta da unidade de Desviacións do Raquis do Complexo Hospitalario Universitario de Pontevedra (Chop), ofrecerá este mércores, 30 de outubro, a terceira Charla Saudable do 2019. A cita, ás 20 horas, na sede de Afundación, en Pontevedra, con entrada libre.
-«Mamá, dóeme as costas. Como previlo?». É o título da súa charla. Entendo que abordará a dor en nenos...
-Está dirixida aos pais e nais de nenos desde os 0 aos 18 anos, que é o que estamos a ver. Cada vez hai maior dor de costas nos nenos e cada vez empeza antes. Na nosa unidade hai 20 ou 25 anos era raro que aparecese un neno con dor de costas e cando o había debíase a unha causa orgánica, a unha lesión traumática. A día de hoxe, no 90-95 % dos casos non existe lesión orgánica.
-Que é entón?
-É unha lesión inespecífica, unha disfunción muscular, pero non hai unha causa orgánica para unha dor que existe. A dor é un síntoma, non un diagnóstico. Pasamos de non haber dor de costas ou ser algo esporádico e raro, a ter unha gran incidencia. Cada vez preocupa máis á sociedade, aos profesores, aos pais, a nós os sanitarios. Hai que buscar algunha forma de previr esa dor de costas.
-O ano pasado púxose en marcha unha campaña que incluía visitas aos colexios. Como a valora e que conclusións sacaron?
-Empezamos cun estudo piloto no curso 2017/2018 en colexios de Pontevedra intentando abarcar as nosas inquietudes sobre a dor de costas. Queriamos ver que pasaba se acudiamos aos colexios, que é onde pasan máis tempo sentados. O resultado foi positivo e a acollida moi boa. Detectamos que hai unha prevalencia de dor dun 34 % en nenos de 9 a 11 anos. É unha dor cervical dorsal e de curta duración. Non é algo significativo e moitas veces desaparece sen tratamento, con cambios posturales e un pouco máis de actividade física.
-Que papel xogan a escola e a familia?
-Este problema, como calquera comunitario, non só se debe abarcar desde o noso punto de vista, o sanitario. As administracións públicas deben promover que haxa boas instalacións para a práctica de exercicio físico. En Pontevedra temos a sorte de ter unha cidade peonalizada que favorece o ir ao colexio camiñando. Os colexios tamén están a tomar iniciativas moi boas. Hai un en Xeve que dedica vinte minutos ao día a camiñar durante a xornada escolar. Iso é moi importante. O colexio ten que incentivar a actividade física.
-A campaña segue?
-Continúa. O pasado curso pasamos de 5 a 12 colexios en Pontevedra e un en Ponte Caldelas. Este curso iremos a centros de Sanxenxo , Moraña, Vilagarcía... Toda a área sanitaria. A idea é que o persoal sanitario vaia ao centro, pero pensando na integración de todas as partes, os profesores, os pais... Sen esquecer o mobiliario, que ás veces non é o adecuado. Adoita ser grande ou pequeno. Hai que axudar aos profesores. De feito imos dar unha charla na Facultade de Ciencias da Educación.
«Atopámonos nunha mochila o libro Guinness»
Moito tempo sentados e mal estados. Esa combinación, subliña o fisioterapeuta Manuel Fraiz, está moitas veces detrás da dor costas nos menores.
-A iso súmase o sedentarismo...
-Efectivamente. Hai datos moi significativos nunha enquisa do 2014 en Galicia de nenos e nenas de 11 a 18 anos. Preguntábaselles cantas horas ao día no teu tempo libre adoitas pasar con aparellos electrónicos como ordenador, comprimido ou móbil? Hai unha media en nenos de 2,5 horas, as mozas de 2,7 horas ao día. É unha media de 17-19 horas á semana. Pero desde os 11 anos, que dedican 1 hora, aos 17 pásase a 3,6 horas. Son máis de 25 horas á semana que se lle resta á actividade física. O sedentarismo xera máis risco de deformidades de costas. Os nenos que están mal sentados e non fan exercicio teñen máis risco de desenvolvelas.
-Como reaccionan? Aceptan a mensaxe e os cambios?
-Medimos ao final da campaña, son aínda datos descritivos, non cuantitativos, con enquisas aos tres e seis meses. Con respecto a sentarse, un 25 % recoñecen que están mal sentados. Aínda que hai máis. Meten a perna debaixo do cu, non chegan cos pés ao chan, síntanse no bordo da cadeira... Dos tres aos seis meses si cambia.
-Mochila ou carriño?
-Mellor mochila se as distancias a pé son curtas. Xa non é só o exceso de peso, senón como ordenamos a mochila. Máis dun 60 % non sabían organizar a súa mochila. Aos seis meses xa hai cambios. Durante a charla está presente o profesor. No caso dos pais entregámoslle un díptico ao neno con toda a información. Eles tamén son responsables de que o neno leve só o que lle fai falta. O outro día atopámonos nunha mochila o libro Guinness porque era o que estaba a ler en casa.
-Os nenos que fan actividade física canta realizan?
-A maioría dos que o fan son actividades extraescolares dúas ou tres días á semana. Os que o fan cinco días ou máis son aqueles que xa compiten.
-Cando a dor é reiterado e persiste, que hai que facer?
-Acudir ao pediatra. Hai uns signos de alarma: unha dor de costas que non permite ao neno camiñar, que non se relaciona cun problema mecánico, que esperta pola noite, hormigueo, perda de forza, de esfínteres...