Os alcumes centran la terceira Xornada de Onomástica Galega

La Voz

PONTEVEDRA

SANDRA ALONSO

O Museo acolle este sábado un encontro organizado pola RAG adicado ao estudo dos sobrenomes

19 oct 2018 . Actualizado ás 21:09 h.

«Nome que se lle dá coloquialmente a unha persoa en lugar do seu propio, tomado dos seus defectos físicos, morais ou doutras circunstancias». Así define o Dicionario da Real Academia Galega o alcume, alcuño ou adeallo, tamén designado na nosa lingua como nomeada.

En moitos pobos e cidades, os alcumes chegaban a substituír ao nome orixinal das persoas, e familias enteiras eran máis coñecidas polo sobrenome que por la identidade real. Pontevedra no podía ser menos, aínda que O Morrazo e localidades como Marín lévanse a palma. En calquera caso, os alcuños forman parte da cultura popular.

A RAG celebra este sábado no Museo de Pontevedra a terceira Xornada de Onomástica Galega, dedicada este ano aos alcumes. O programa abordará en sete relatorios a súa presenza nos apelidos e as súas raíces na antropoloxía. Haberá tamén achegas que irán desde os alcumes na Galicia medieval ata os nomes de usuarios e usuarias das persoas editoras da Wikipedia. A xornada, aberta a todo o público, rematará cunha mesa redonda que amosará como os topónimos poden verter luz en disciplinas tan variadas como a botánica, a literatura ou a historia.

Ana Boullón, académica correspondente e membro do Seminario de Onomástica da RAG, coordinará este encontro que, como os dous anteriores, conta coa colaboración da Deputación de Pontevedra e do propio Museo.

As sesións se desenvolverán en horario de mañá e tarde e serán inauguradas polo profesor Xoán Carlos Porral, que abordará a antropoloxía do alcume deténdose na casuística nunha comunidade rural. Tras el, a profesora e membro da Asociación Galega de Onomástica, Rosario Soto Arias falará dos alcumes e sobrenomes na Galicia medieval e a tamén integrante da AGOn Lidia Gómez Martínez ofrecerá unha aproximación á clasificación lingüística dos alcumes en Galicia.

Alcumes dá Moureira

Ou programa continuará cunha sesión na que a profesora Anxos Rial falará dúas alcumes dá Moureira, mentres que a académica correspondente Luz Méndez e asesora lingüística dá CRTVG, profundará nos alcumes nos apelidos.

Xa pola tarde, a partir das 16.30 horas, David Rodríguez, técnico de normalización lingüística do Concello de Cedeira, ofrecerá un relatorio sobre alcumes colectivos no portal de ditados tópicos galegos, e Adrián Estévez Iglesias, da Fundación Otero Pedrayo, outro dedicado aos nomes de usuario das persoas que editan a Wikipedia e as motivacións destas escollas.

Unha mesa redonda sobre perspectivas multidisciplinares no estudo da onomástica poralle o ramo á xornada a partir das 18 horas. Nesta última sesión amosaranse as posibilidades que os topónimos ofrecen para verter luz sobre campos de estudos tan diversos como a literatura ou a botánica. O catedrático de Filoloxías Galega e Portuguesa da Universidade da Coruña Manuel Ferreiro achegarase á toponimia pondaliana; Jaime Fagúndez, investigador da mesma universidade, abordará o valor dos fitotopónimos para os estudos botánicos; e José Carlos Sánchez Pardo e Marcos Fernández Ferreiro, da Universidade de Santiago de Compostela, falarán sobre a importancia da identificación e xeorreferenciación dos topónimos altomedievais.