A NASA fíxase na Universidade de Vigo

Alfonso alonso saeiro / D.P. VIGO / LA VOZ

PONTEVEDRA

M.MORALEJO

O mozo, de só 23 anos, colabora no estudo do plasma na magnetosfera

17 ago 2018 . Actualizado ás 05:00 h.

Non é a primeira vez que un vigués traballa para a NASA. Primeiro foi Begoña Vila e agora José López Miralles, un enxeñeiro que con tan só 23 anos xa pode desmentir algúns mitos das películas sobre a prestixios axencia espacial. Fai tres anos, cando estudaba Enxeñería da Enerxía na UVigo, nin se lle pasaría pola cabeza. Algúns dos seus amigos confúndeno cun astronauta, pero o seu soño non ten nada que ver con saír do planeta. Foi o mundo da física o que lle encamiñou cara a esta fascinante aventura.

López Miralles descubriu que o seu traballo fin de carreira gardaba relación cunha das misións da axencia espacial: a MMS, Magnetospheric Multiscale, que estuda o plasma na magnetosfera. Aproveitou entón a oportunidade e púxose en contacto coa investigadora Natalia Buzulukova, que lle respondeu nuns días e invitoulle a colaborar. Iniciáronse inmediatamente unha serie de probas de selección.

Os seus pais, acostumados aos seus éxitos, non mostraron gran asombro. Desde a infancia sempre lle suscitou interese o mundo científico a pesar de que lle encantaba a literatura: «Nunca reneguei das letras, pero si tiña claro que quería ser científico». Defende incansablemente que o seu logros llos debe máis ao esforzo e ao sacrificio que ao talento. Conta o seu segredo: «Se necesito cinco horas para sacar un dez, dedico o dobre de tempo ao estudo». Agradécese a si mesmo o ter xerado unha gran capacidade de traballo.

Foi realizando a carreira onde empezou a inclinarse pola física de partículas. Os seus docentes favoritos resultaron ser o de matemáticas e o de física. Esta paixón levouno ao laboratorio de Fusión en Madrid, que foi o seu «primeiro contacto co mundo fóra da universidade». A visita permitiulle deseñar unha das estruturas dun reactor de fusión nuclear que, segundo o estudante, rematará de construírse dentro de corenta anos. Con estes coñecementos finalizou o seu traballo de fin de grao. Por mor destas pescudas, decidiu contactar coa axencia espacial. Agora é un enxeñeiro que colabora coa NASA.

En Madrid descubriu vínculos entre a súa investigación e a misión MMS da NASA. Este proxecto aborda a teoría de plasmas, que tamén se pode aplicar a reactores de fusión nuclear. «A magnetosfera da Terra é o único lugar do espazo no que se coñece un plasma de tales características», explica Miralles. Foi entón como, por mor destas observacións, decidiuse a contactar coa axencia espacial. O seu traballo de fin de máster, que presentará en setembro, será útil para o grupo espacial.

Viaxe a Estados Unidos

En maio recibiu unha invitación da NASA para achegarse máis á misión. Preparouse así para a súa viaxe a Estados Unidos. Fai tres semanas accedeu en Maryland a un dos edificios da NASA. Alí viviu a investigación de xeito distinto. Sorprendeulle a seguridade, que cualifica de rigorosa. Pedíronlle impresións dixitais de toda a man, un proceso que durou aproximadamente media hora. Con todo, o que máis lle asombrou foron os traballadores. «Na NASA trabállase de forma diferente. Alguén sae ao corredor, lanza unha idea e ao día seguinte xa existe un artigo que fala diso. Hai un ambiente de traballo peculiar», expón entre risos.,

Xa pensa no doutoramento, que realizará coa Universidade de Valencia. Colaborará entón coa ESA, a Axencia Espacial Europea, para estudar o plasma nos discos de materia que se forman ao redor dos buracos negros. Mentres tanto, todo o que aprenderá na NASA utilizarao para os seus novos estudos. Polo momento, aínda non sabe como será o seu futuro, prefire vivir o día a día. A súa tese posibilitará a formalización dun contrato coa axencia internacional. «A partir de agora vou seguir traballando coa NASA no doutoramento, algo que xa se fai nos Estados Unidos e que é moi útil para mellorar», matiza.

Pedro Duque. Miralles alégrase de que o astronauta, ao que sempre admirou, encárguese do Ministerio de Ciencia e Innovación.

Educación. O investigador critica o sistema educativo ao considerar que se centra en reproducir libros no canto de interpretalos.

«Ser enxeñeiro permíteme coñecer a física de forma diferente»

Xa desde pequeno sentiuse atraído pola ciencia a través dos minerais. Máis tarde, cativoulle o cosmos. Contemplaba o ceo con gran admiración. «Unha noite o meu pai díxolle á miña avoa que a maioría das estrelas que se vían desde a Terra xa non existían. Ao decatarme de que tiña ante os meus ollos o pasado dos astros, empecei a interesarme por este campo», rememora agora.

Miralles admite aproveitar as oportunidades. «E se non existen, créoas», concreta. Vai dando grandes saltos. Na carreira centrouse na enerxía de fusión, que e levou a estudar o plasma no máster. E este traballo conduciulle á exploración do plasma nos buracos negros. Resúltanlle interesantes pola súa capacidade para acumular a materia ao seu redor. Explícaos como «singularidades do espazo-tempo» que se forman polo colapso gravitatorio dunha estrela de neutróns.

As súas lecturas sobre o plasma xeráronlle novas preguntas que precisamente aborda a misión MMS. Descoñece cando volverá pisar chans americanos, pero xa prevé varias viaxes durante a realización da súa tese. Fainos con ilusión porque confía en achegar novos prismas. Os investigadores da astrofísica teórica, o seu campo de estudo na misión espacial, non responden o seu perfil porque son físicos. «A miña mentalidade de enxeñeiro permíteme coñecer a física de forma diferente. Teño un perfil exótico que en estados Unidos adoitan valorar moi ben».

Miralles non dispón dunha meta concreta a longo prazo. Gustaríalle publicar un artigo coa NASA. A súa pretensión é vivir da investigación. Cando finalice o doutoramento enfrontarase a unha gran decisión: escoller unha das súas portas abertas.