O consello dos expertos en cogomelos: «Antes de pensar en comelas, hai que pensar en coñecelas»

La Voz REDACCIÓN / LA VOZ

QUINTELA DE LEIRADO

De izquierda a derecha: amanita phalloides, lepiota brunneoincarnata y cortinarius orellanus
De esquerda a dereita: amanita phalloides, lepiota brunneoincarnata e cortinarius orellanus

Tras a morte dun home en Quintela de Leirado por unha intoxicación, as sociedades micolóxicas insisten en que non deben inxerirse exemplares que non teñan sido identificados como seguros por persoas experimentadas

07 novs 2020 . Actualizado ás 05:00 h.

Un residente habitual en Vigo de 81 anos, pero orixinario e veciño nos últimos meses de Redemuiños, no municipio ourensán de Quintela de Leirado, morreu esta semana por consumo de cogomelos silvestres. Tamén resultou intoxicada polo mesmo motivo a súa esposa, de 76 anos, que permanece ingresada no centro sanitario Cosaga, na capital ourensá.

O suceso, en plena tempada de recollida de cogomelos, volve pór de manifesto a necesidade de coñecer ben os distintos tipos antes de saír ao campo a collelas e, sobre todo, antes de comelas. Lorena Cascallar, da Asociación Micolóxica A Zarrota, de Vigo, di que o primeiro consello que dá á hora de evitar intoxicacións é: «Antes de pensar en comelas, pensa en coñecelas». Nunca deben consumirse cogomelos que non se identificaron previamente e, no caso de que haxa dúbidas, hai que renunciar a comelas.

Hai un gran número de especies diferentes e moitas veces, a diferenza entre unha comestible e unha tóxica é pequena e só os moi expertos poden diferencialas. Ao problema da inexperiencia de moitos recolectores, Cascallar suma un máis: «Moitas veces son persoas de certa idade que xa non ven ben. O outro día comentaba dunha persoa que confundira unha phalloides cunha macrolepiota e dicíanme: ‘‘Como é posible?''. É incrible, pero é certo».

En opinión dos divulgadores micolóxicos, «a formación e a precaución son o máis importante». «O único recoñecemento válido é o científico ou botánico», explican, advertindo que os devanditos populares son falsos e lembrando que do mesmo xeito que existen no monte exemplares de gran calidade gastronómica, hainos sen valor e tamén tóxicos, mesmo mortais «que son os que primeiro deberiamos recoñecer para evitar ingresos hospitalarios». Insisten na necesidade de realizar cursos de formación, saídas técnicas e consultar libros divulgativos, e só recoller os cogomelos que se coñezan «ao 100%, sen dúbidas».

Tamén inciden na falsidade de moitas crenzas sobre os cogomelos. Non é certo, por exemplo, que os cogomelos introducidos en sal ou vinagre perdan o seu veleno, nin que todas as que nacen no mesmo lugar teñan as mesmas características, nin que sexan comestibles as que están mordidas por outros animais. Nunca deben seguirse estes falsos métodos.

Neste caso, o alcalde de Quintela de Leirado, José Antonio Pérez Cortés, asegura que era habitual ver á parella «collendo cogomelos cunha cesta», pero descoñece o seu nivel de formación na materia. «O home ao parecer comeu duas veces dos cogomelos e acabou morrendo e ela comeu unha vez por iso ao mellor salvou a vida». A muller, de feito, evoluciona favorablemente e non se teme pola súa vida. Ambos ingresaron en urxencias na madrugada do pasado 2 de novembro. O xulgado de garda da capital hase feito cargo do caso.

Aínda que non se sabe que especie produciu a intoxicación da parella, en Galicia o cogomelo mortal máis frecuente é a amanita phalloides. É un cogomelo que ten bo sabor e bo cheiro, e os seus efectos prodúcense ás 6 ou 8 horas da inxestión, atacando os órganos vitais. Este ano hai moita, afirma Lorena Cascallar, que destaca que nos anos nos que hai abundancia desta especie adoite producirse algún incidente.

As intoxicacións por inxerir cogomelos tóxicos poden acadar distintos niveis de gravidade, en función da especie que se consumiu e tamén da cantidade, pero poden ir desde a gastroenterite a alucinacións ou mesmo a morte. Tanto a Consellería de Sanidade como moitas asociacións micolóxicas ofrecen nas súas páxinas web información sobre a clasificación dos cogomelos e os seus riscos. No caso de Sanidade editou un tríptico con información práctica sobre este tema.