Andrés Rodríguez Gómez, presidente de Viña Costeira: «No Ribeiro somos xardineiros das viñas»

En Andrés Rodríguez Gómez (Ourense, 1981) conflúen dous Galicias: a mariñeira, a do seu pai, que é de Cedeira, e a da viña, a da súa nai, que é de Ribadavia. Preside e dirixe Viña Costeira, a cooperativa nada en 1968 da que xa foi socio o seu avó e que xera o 40 % da produción da denominación de orixe Ribeiro. Venden catro millóns de botellas cada ano.

—Que lembra del?

—O meu avó foi o que chamaban corredor de viños: facía veu en casa e compraba e vendía por todos lados. E tiña viñedo propio. Lembro unha leira, que en realidade non está tan lonxe de Viña Costeira, aínda que a min de neno parecíamo. Na vendima ía desde alí ata a adega en tractor, a dous por hora... Botabas o día e agardabas colas, que eran quilométricas, para deixar as uvas.

—Que é a viña para alguén do Ribeiro?

—No Ribeiro hai cariño e proximidade, pero tamén respecto. O patriarca ou a matriarca que cultivou a viña por primeira vez hoxe ten oitenta ou noventa anos. Pois os seus fillos, con outros traballos, manterana polo menos mentres esa persoa viva porque consideran que sería un crime non facelo. Se traes ao Ribeiro a alguén de Ribeira do Douro, por exemplo, sorpréndese ao ver as parcelas de cincocentos ou mil metros cadrados. E ao ver como se cultiva: realmente somos xardineiros da viña. Isto, en zonas onde se usan tractores de trescentos cabalos, non pasa. É algo que en tempos foi moi positivo. E ségueo sendo, pero é tamén unha laxa á hora de mecanizar e, en consecuencia, rendibilizar o campo, que é o que queda por diante. O maior know-how no mundo da viña en Galicia está no Ribeiro. Os nenos, con 14 anos, saben podar. Pero non che gusta podar para estar a perder diñeiro. Necesitas ter explotacións eficientes.

—Está preocupado polo futuro?

—A finais dos noventa O Ribeiro producía 24 ou 25 millóns de quilos de uva e agora estamos escasamente nos 10. As hectáreas que se perden son as mellores. Case, por cada hectárea que se perde, habería que replantar dúas para producir a mesma cantidade de quilos de uva. A preocupación é moita porque a situación é límite. Estamos a chegar a un punto de non retorno. Incluso facendo un gran esforzo por parte de todos, só repor o que se vai perdendo —xa non falo de crecer, que parece que é o que o mercado nos demanda— vai ser moi difícil.

—Hai remedio?

—Agardamos como auga de maio o que ocorra coa Lei de Recuperación de Terra Agraria, a ver como se articula definitivamente. Temos que ser capaces de recuperar boas terras de cultivo e ter leiras de tamaño eficiente. Cando naceu, Viña Costeira tiña 1.500 socios. Agora somos 450. Sei que dentro de vinte anos non volveremos ser outra vez 1.500, porque é lei de vida, pero que polo menos haxa 200 e que se poidan dedicar a isto.

—Pero isto depende de moita xente, de moitos factores...

—Necesitamos de Santiago, da Deputación, dos concellos que forman parte da Denominación de Orixe... de todo o mundo, para que cada un desde o seu campo de actuación reme no mesmo sentido.

—Cando escoita mensaxes políticas sobre favorecer o retorno ao campo, que pensa?

—É un gran titular dicir que se apoia ao medio rural, pero a única forma de facelo é que poida haber unha actividade económica rendible. Non se pode seguir traballando como fai setenta anos porque entón ninguén vai dedicarse a isto. Temos unha oportunidade histórica mesturando a lei, os fondos Next Generation... No interior de Galicia ou facemos algo moi potente ou isto váillenos: quedarán as dúas grandes cidades e a costa. Do pouco que podemos facer para manter viva unha zona como O Ribeiro pasa pola viña. Disto dáse conta todo o mundo. O problema é que desde que ti tomas a decisión de plantar ata que obtés o primeiro quilo de uva pasan cinco anos. Así que imos tarde.

—Dicíame que o seu pai é de costa e a súa nai de interior. Con coñecemento de causa que diferenzas ve?

—A xente de costa, polo xeral, ten a mente máis aberta. Talvez polo mar, por recibir máis visitantes, por viaxar máis... e creo que teñen máis clara a orientación ao mercado. Ti terás que cambiar unha e mil veces ao longo da túa vida se queres que che vaia ben.

—Non foi un ano para brindar, precisamente.

—Foi un ano dificilísimo, traballando máis que nunca para facer menos que nunca. Xestións anteriores para abrir mercados fóra de Galicia e fóra de España cristalizaron neste tempo e iso axudounos a paliar o golpe. Estamos a saír bastante ben. Pero, fundamentalmente, os nosos viños consúmense en hostalería. O viño é un produto de celebración. Cada vez que a hostalería pecha nós pasámolo moi mal. A futuro, a miña única preocupación é ter uva suficiente, así que son bastante optimista.

—En moitos bares é case un latiguillo: ponme un Costeira.

—A nosa marca é o que é grazas aos bares. A porcentaxe maioritaria das nosas vendas está aí. Por iso creamos a campaña Amor de bares: foi unha forma de acompañalos cando o estaban pasando tan mal e darlles as grazas por todo o que nos deron.

—Falando de celebrar. Con quen lle gustaría brindar?

—Boto de menos estar a cuadrilla de amigos de toda a vida, que somos quince ou dezaseis. Vímonos a contagotas, de tres en tres... mataría por unha comida con todos.

—E se non fóra cun ribeiro... que elixiría?

—Téñoo doado porque Viña Costeira tamén ten viñedos en Valdeorras: elixiría un godello.

—Teñen unha promoción na que, co viño, o cliente leva a súa canción favorita impresa nunha lámina. Cal sería a súa?

—Comfortably Numb, de Pink Floyd.

—Co estado de alarma recentemente levantado, algún plan prioritario?

—¡Ver á miña irmá, que vive en Andalucía!

—Como pasa o tempo libre, se o ten?

—Agora mesmo moi pouco. Ademais de estar coa familia e os amigos, en canto podo vou a Cedeira a pescar co meu pai. E tamén me gusta facer deporte.

—Fútbol ou baloncesto?

—¡Baloncesto!

—Algún ídolo?

—Toni Kukoc. Sei que agora soa moi viejuno, pero foi o meu ídolo de neno e o meu xogador favorito toda a vida.

---

---

---