Javier Barja Álvarez é o máximo responsable da Garda Civil de Tráfico en Ourense
13 sep 2020 . Actualizado ás 05:00 h.Javier Barja Álvarez é desde o 12 de xuño tenente adxunto do subsector de Tráfico da Garda Civil de Ourense. Mentres non se cubra a praza vacante de capitán da agrupación, tras a xubilación de Anxo Rafael Rodríguez, é o máximo responsable na provincia. A pesar de ter 41 anos -é fillo e neto de gardas civís ourensáns- ten un amplo currículo. Entre outras cousas, foi profesor na Escola de Trafico da Garda Civil en Mérida e de mercancías perigosas en Ucraína e Marrocos, xefe do destacamento de Tráfico de Verín e de Lalín (en diferentes momentos), oficial adxunto no control de envíos no aeroporto de Barajas e participou na loita antiterrorista no País Vasco, antes de ingresar en Tráfico. De volta a casa, Javier Barja xa se expón importantes obxectivos.
-A categoría de «tenente adxunto» é nova dentro da agrupación. Que papel desempeñará?
-Esta figura non existiu nunca. Empezou como proba nalgunhas provincias e agora estendeuse a toda España. Creouse un reforzo para liberar, para que o capitán se centre nos temas protocolarios e o tenente, nos operativos.
-E na actualidade, o subsector de Tráfico da Garda Civil de Ourense non ten un capitán.
-O cargo agora mesmo está baleiro. Anxo Rafael Rodríguez foise en marzo. A vacante está publicada, acabouse o prazo de petición e resolverase a finais de ano.
-Cales son os seus principais obxectivos en Ourense?
-O obxectivo claro e xenérico é mellorar a seguridade viaria. Na provincia non hai importantes retos, pero si cousas por facer. Hai varios campos grandes que nos preocupan. A nivel xeral, o aumento de accidentes de moto. Pero aquí preocúpannos realmente os atropelos de peóns e os accidentes con tractores.
-Ambos os relacionados coa dispersión xeográfica e a idade dos ourensáns.
-Así é. Alármannos moito os atropelos, non asumimos a cultura do «faiche ver» nas estradas secundarias. Fixéronse moitas campañas, pero hai que seguir insistindo. A xente ten que concienciarse e saber que cando camiña fóra de casa e de noite debe levar pezas de alta visibilidade, isto é fundamental. Cando vemos os resultados e as estatísticas, existe un patrón claro: persoa maior vestida de escuro, que sae á tardiña ou mesmo de noite, e non leva ningún elemento reflector.
-Por que fallan as campañas?
-O banalizamos e a rutina mátanos. A xente sábeo e está concienciada, pero logo pensa «se só vou un momento a casa de veciña». Esa era antes a desculpa que se puña cando se ía sen cinto de seguridade no coche, e agora xa non se fai. Fixemos campañas en centros de maiores, repartición de chalecos en vías como o Camiño de Santiago, ou na romaría dos Milagros. É verdade que se pode sancionar pero é o último recurso que usan os axentes.
-Tamén, como comenta, nos últimos meses habemos visto accidentes de tractores con resultados tráxicos. Existe tamén un patrón?
-Adoitan ser en desprazamentos curtos, sobre todo de persoas maiores e con pouca conciencia do que supón conducir un tractor. Refírome á pouca estabilidade que teñen ou o radio de xiro. A maioría dos tractores en Ourense non teñen protección de cabina de seguridade. Tamén facemos moitas campañas, agora mesmo estamos a facer unha en colaboración das unidades de seguridade cidadá que se están implicando e que coñecen moi ben as súas demarcacións e ás persoas que máis usan os tractores. Os accidentes adoitan producirse pola existencia de desniveis no terreo e o envorco do vehículo. Non son por excesos de velocidade ou adiantamentos inadecuados, adoitan ser por descoidos. Os tractores desestabilízanse, envorcan e esmagan ao condutor.
«Moitos veciños pídennos que pasemos polos seus pobos porque a nosa presenza lles dá seguridade»
A agrupación de Tráfico de Ourense conta con dous destacamentos en Verín e O Barco. As patrullas móvense por toda a provincia, aínda que é imposible chegar a todos os puntos. Actualmente hai 168 axentes, unha cifra similar á doutras provincias parecidas, aínda que non están cubertas todas a prazas que se especifican no catálogo.
-Como se organiza o traballo das patrullas?
-Faise por destacamentos e cada unha sácaas ás súas estradas. Inténtase intensificar a vixilancia naquelas zonas nas que hai puntos negros ou con máis accidentes, onde hai máis sinistros. Se nun lugar temos unha problemática determinada incídese nela ata que a cheguemos a solucionar.
-É imposible estar en todas partes.
-Para estar en todos os sitios, chegar a toda a poboación, é necesario facer un esforzo extra. Tes que intentar que en todas a estradas da provincia a xente séntase protexida e iso é moi complicado. Onde temos destacamentos é máis habitual que nos vexan, pero noutros lugares que nos pillan lonxe ou son zonas illadas, deberiamos estar tamén, porque as poboacións se teñen que sentir protexidas. Cando imos, moitos veciños pídennos que pasemos polos seus pobos porque lles damos seguridade. Non só se refiren a temas de tráfico senón ao labor preventivo. Por exemplo, é máis probable que un ladrón desista de entrar nunha casa ou un comercio se nos ven por alí.
-Pero moitos aínda relacionan Garda Civil de Tráfico con multas e nada máis.
-Creo que esta visión cambiou nos últimos anos. En xeral, a xente sente seguridade cando nos ve preto. Ao final, a sanción é só unha porcentaxe moi pequena de todo o traballo que realizamos. Facemos moitos labores de auxilio e protección, moito máis que pór multas.
«Nos Peares haberá unha liña central rugosa para evitar accidentes por descoidos»
Unha das maiores ocupacións da Garda Civil de Tráfico é evitar accidentes. Actualmente, afirma Javier Barja, na provincia non existen puntos negros pero si zonas de especial vixilancia.
-Agora mesmo temos unha especial preocupación na estrada dos Peares por invasións de carril contrario, case sempre por descoidos. Confirmáronnos desde a Xefatura de Trafico que nos Peares haberá unha liña central rugosa para evitar este tipo de sinistros. Creemos que se poden evitar as distraccións que están detrás dos accidentes. Este é un problema difícil de solucionar, que feixes? Falamos de somnolencia ou descoidos pequenos, pero que teñen un resultado fatal. Ao final, podes invadir o carril contrario e creemos que a liña rugosa pode ser moi eficiente. Este é un tema que me preocupa especialmente, o dos descoidos sobre todo cando falamos de camións ou vehículos de gran tonelaxe.
-Este verán, e anteriores, algúns incendios forestais plantáronse intencionadamente ao lado da A-52, onde poden facer dano e ser máis visibles.
-Este ano xa tivemos algún incendio que afectou, pero de momento nada semellante ao do 2017. Pero non podemos baixar a garda e a nós obríganos a facer un esforzo extra. Ademas de traballar na seguridade da vía -tanto da A-52 como de calquera outra secundaria-, para evitar colisións ou que a visibilidade sexa o mellor posible para os condutores, nós, como gardas civís que somos, colaboramos en todo o que se necesita, desde o desaloxo de vivendas ou pobos ou o apagando dos lumes. Volvendo á A-52, non podemos obviar que é o eixo central da provincia, entre e sae toda cara á Meseta. É unha vía que non podemos deixar de controlar ningún día e a ningunha hora do ano. A vixilancia das patrullas alí é permanente.
-Cando se levantou o estado de alarma houbo un repunte en sancións por velocidade excesiva.
-A día de hoxe xa non se nota. É un ano moi raro e, por exemplo, no tema do alcol vemos casos puntais e de reincidentes. Co lecer nocturno paralizado, estamos a facer menos probas de alcol pola noite. Con todo, falamos de datos similares a outros anos cando falamos de positivos en alcol en tests que se fan pola mañá ou pola tarde. A día de hoxe non existen zonas conflitivas de lecer nocturno.