Éxtase de anxos caídos

tareixa taboada OURENSE

OURENSE

MIGUEL VILLAR

O artista verinés Fernando Barreira, cunha ampla traxectoria ás súas costas, fusiona a realidade en obras de calado autobiográfico

11 may 2020 . Actualizado ás 09:38 h.

«Quen non ten ás non debe tenderse sobre abismos». Nietzsche.

Poucos artistas teñen o carisma de Fernando Barreira. Tan divino como luciferino, tan intelixente como incendiario tan polémico como xenial. Unha enerxía creativa descomunal e unha xenerosidade encomiable. Creador metade anxo, metade ser humano infinito e un cuarto de Ave Fénix, capaz de sobrevoar o inferno aínda queimándose as ás, como se expón no espléndido catálogo que se presentará proximamente Metades» de Fernando a Barreira no que se analiza o seu labor como creador, inseparable do seu élan vital, concepto introducido por Henri Bergson na evolución creadora e traducíndose como forza ou impulso vital.

Esta dualidade lendaria é unha reflexión extensible a algúns artistas. Canto hai de Barreira en Fernando e canto hai de Fernando en Barreira? Culpable ou inocente? É o personaxe un prezo demasiado alto que sempre hai que pagar con sufrimento? É este personaxe irredutible e valente, trasnoitador e bohemio que se inmola buscando entre o ordinario o sublime, o carcereiro do home vítima dun nome e dos seus excesos?

Fernando Barreira é todo e máis, e todo o contrario. É a sofisticación do debuxo cunha linguaxe iconográfico de posvanguardia, elegante, ácido e crítico, sabio coa experiencia e o recoñecemento dun creador de talla internacional cunha caligrafía persoal soberana a través da que inviste o reflexo do espello deformante da realidade para atopar a pureza do esencial que transita máis aló da aparencia.

Entre Maricruces e Maribárbolas, xardíns e confinamentos, Barreira debuxa a queimadura do medo e a rabia, a soidade e a angustia, a dominación consentida e a imposta na liña que perfila as cadeiras das súas Macorinas, a memoria do esquecemento como a hiedra que se estende e acaba enquistando no corazón para provocar despois a apnea da pena e o abandono cun erotismo abstraído e egocéntrico de pel desgarrada, cicatrices e ás rotas.

Frenesí e paixón que se expande como o pulso do sangue no cadmio, metáfora obsesiva con resaca autobiográfica e inquietante. Rojo Barreira. Expiación existencial con atmosfera claustrofóbica no esmagamento das formas contra o fondo, personaxes simbólicos sometidos a mazaduras, amputados, cortados e curados con mimo e apósitos, perspectivas alteradas e expandidas, oníricas, surrealistas e máxicas disimetrías a cuxo termo altera a súa identidade convertida en alteridade, introducindo o imaxinario e subconsciente e fusionándoo coa realidade a través da linguaxe iconográfico, conceptual e narrativo, a forza expresiva e o vitalismo ilusionante dos personaxes como elementos estruturais da obra de calado autobiográfico.

A figuración de Barreira é desfiguración na medida na que deforma, amputa e distorsiona a realidade e ficción dos seus personaxes para redimirlos con tenrura tras a transfiguración da dor.

A súa galería de actores preséntase en seres orgánicos e tanxibles de profundo existencialismo, superflua vaidade ou dramatismo heroico ou ao xeito de Bacon e Lehmbruck en calidade de desafío. Yuxtapone, para fabricar a súa antoloxía de personaxes, obxectos e colaxe a partir de simulacións de altares dourados e barrocos, colocando nos seus hornacinas esculturas antropomorfas, megaloencefálicos, asimétricos, vulnerables e enigmáticos no seu cromatismo alterado e esa luz reverberante, as enganosas luces de neón da cidade, escintileos de abelorio dos anos 80 e tacón de agulla da noite dunha Movida oxidada polo ácido do tempo. Aproximacións estéticas á incontinencia barroca nas abigarradas escenografías como na revisión da plástica do Bosco de «Os xardíns» de Velázquez, «Meninas» volve a súa mirada cara á historia: Dona Vialante de Aragón, «A revolta dás troitas» de Allarizé, reinvención retrofuturista que asimila presente, pasado e futuro a distancia constante.

Hipertrofia das extremidades superiores e inferiores achegando extremo equilibrio a composicións previamente desequilibradas cun efecto fetiche, fisicidad nos seus torturados animais sincréticos ou «fantasías» de insólita efervescencia. Provocadora irreverencia na representación de entidades transcendentais desde o peso da culpa ou da remisión en «Pecados provinciais». Cae na trampa da memoria cos seus «Xoguetes rotos», como unha acción interventiva e sanadora do pasado. Do caballito de madeira da infancia á crucifixión como imaxe colectiva do sufrimento humano.