A cervexeira non puido soportar a subida de custos derivada da crise do Golfo
06 ene 2020 . Actualizado ás 18:22 h.O 18 de maio de 1982, a fábrica ourensá de Cervexas San Martín pechaba as súas portas de xeito definitivo. Ao día seguinte, La Voz contábao así: «A media tarde de onte asinouse a acta pola que se pecha definitivamente a fábrica ourensá. As formalidades do caso non engadían máis que a decisión oficial do grupo maioritario de accionistas, entre os que se atopa Mahou S.A., reiteradamente manifestada desde decembro do ano pasado. Preto dun centenar de traballadores quedan sen emprego e un grupo de ourensáns perden as súas accións, que compraran con diñeiro adquirido en varios anos de emigración. Cervexas San Martín únese así á xa ampla cadea de fábricas desaparecidas no polígono industrial de San Ciprián dás Viñas nos últimos anos».
Moitas cousas pasaron antes diso. Fundouse e construíu en 1971, buscando o desenvolvemento económico da cidade, precisamente por iso o seu capital estaba formado polas achegas de ourensáns emigrados a países como Alemaña, Francia ou Suíza, cuxos aforros investiron neste gran proxecto a cambio da oportunidade de volver a casa cun posto de traballo. Foi o enxeñeiro Antonio Nolasco Fernández quen actuou como pai do proxecto. Despois de levar a cabo traballos similares polo centro de Europa e coa posta en marcha da moi coñecida Estrella Galicia, decidiu traer á súa terra natal unha fábrica de gran envergadura, un negocio cargado de singularidade para o seu tempo, tanto desde o punto de vista tecnolóxico -pola súa modernidade e a súa estrutura modular- como desde o punto de vista social -polo emprego que viña xerar e a mobilidade económica que provocou na provincia-. Algo que foi posible grazas ao apoio da Oficina de Desenvolvemento Industrial que existía naquel momento, que dependía da Deputación e cuxo director era Mario Carreño. Así xurdiu «A raíña das cervexas de España», tal e como versaba o seu slogan, a San Martín, cuxo identificativo maior sempre será a súa coroa.
Disto e moito máis pode falar Ricardo García Blanco, enxeñeiro e técnico en cervexería e malta, que traballou na empresa desde 1973. «A fábrica foi pioneira en moitísimos sentidos, incluso sendo unha das primeiras empresas que se estableceu no polígono de San Cibrao das Viñas», explica o enxeñeiro. Non foi ata 1972 cando se fixo a primeira fabricación, a cal se deu a coñecer, e a degustar, ao público ourensán no Festival do Miño. Unha cervexa de carácter especial, con 5,2 graos e un sabor inconfundible, amargo e refrescante. «A crítica foi moi boa desde o principio e, o máis importante, soubemos adaptala moi ben ao gusto galego. Era unha cervexa extraordinaria, de verdade, ata había emigrantes a Alemaña que afirmaban sen andrómenas que a nosa sabía mellor que as de alí », engade. Auga, malta e lúpulo eran os tres ingredientes da San Martín, pero non eran uns compoñentes calquera. A empresa contaba desde o ano 74 cunha fábrica anexa na que realizaban a súa propia malta, materia prima para unha boa cervexa, que chegou a exportarse por toda España e por fóra dela. Ademais, no polígono, San Martín contaba cos seus propios dous pozos. «Tiñamos unha auga excepcional para a fabricación de cervexa, algo que influía directamente sobre o resultado final e facíaa extraordinaria e única porque era exclusiva da nosa fábrica», conta Ricardo.
Progresión e crise
Dez anos de vida tivo Cervexas San Martín, nos cales deu traballo a máis de 180 persoas. Traballadores empregados das dúas fábricas -a de cervexa e a de malta-, dos depósitos que había en distintos puntos do país para servir ao resto de industrias cervexeiras e mesmo transportistas e outras pezas fundamentais para a engrenaxe da empresa. «San Martín viviu desde o seu nacemento varios anos de progresión económica, chegamos a necesitar ata 52 camións de repartición para chegar a todo. Tiñamos, algo que era inaudito naqueles anos, un tren de embotellado de 25.000 botellas á hora. Todo ía de marabilla ata que chegou a crise do Golfo, algo que fixo cambalearse á economía mundial e, como consecuencia, trouxo unha subida dos custos que fixo que os beneficios fosen en diminución», lembra Ricardo. Neste momento foi onde entrou a formar parte da historia de San Martín, Mahou S.A., que despois de numerosas negociacións ao longo de 1982 decidiu adquirir a empresa, pechando a fábrica de cervexa e mantendo a de malta. Esta última aguantou ata o 2005, con Ricardo García como director e máis de vinte traballadores aínda activos ata entón.
San Martín apostou por Ourense cunha empresa local que se patrocinou tanto en equipos de fútbol, como a través de publicidade creativa, como apoiada nas súas xornadas de visitas e de portas abertas para amas de casa, para colexios, para colectivos populares. Foi unha cervexa reina, de calidade, pero cos pés ben asentados na súa terra e para os seus. Conta Ricardo, quen aínda garda os primeiros prototipos das botellas nun lugar especial da súa casa, que cando pide unha cervexa agora é Mahou «porque San Martín xa non existe pero a malta será sempre parecida nas dúas cervexas» e non pode evitar emocionarse para afirmar: «Sinto unha enorme satisfacción de ter formado parte dun proxecto que foi o orgullo de Ourense e nostalxia porque foi unha gran fábrica que por distintos motivos quedou no camiño e no recordo». Un recordo que se gañou a pulso e do que nunca se irá.