Mahsa Amini e Ana Baneira: «Muller, vida e liberdade»
OPINIÓN
Desde a morte da moza kurda iraniana Mahsa Amini, o 16 de setembro, desatouse unha onda de protestas no país persa acompañadas de abundantes mostras de solidariedade a nivel internacional. Amini levaba mal posto o veo alí obrigatorio, polo que foi detida pola Policía da Moral, que parece que a agrediu, o que causou a súa morte. Esas protestas buscan tanto reivindicar a liberdade da muller para levar ou non o veo como pedir o fin da República Islámica. O berro que se puxo de moda foi «Muller, vida e liberdade».
A activista coruñesa Ana Baneira acudiu a Irán apoiar a causa en favor das mulleres, polo que foi detida (talvez por participar nalgunha protesta ou visitar a tumba de Amini). De momento non temos moitos máis datos, aínda que os servizos diplomáticos españois xa están seguindo o caso. Todo parece indicar que se trata dunha acción represiva máis do Goberno iraniano, situado nas antípodas do estándar dun sistema democrático. En todo caso, semella que a actuación de Ana é unha acción loable movida pola solidariedade. Vin moitas críticas á súa viaxe por non facer caso á recomendación do ministerio español de Asuntos Exteriores de non trasladarse a Irán. É o que ten o idealismo, que non debe renderse á pasividade.
Que sería das nosas democracias se nos mantivésemos na nosa zona de confort? Que sería dos dereitos da muller se nos limitásemos a declaracións vacuas de cara á galería? Precísanse accións que visibilicen a discriminación para denunciala e axitar as conciencias. Só así, as sociedades e os seus poderes públicos veranse verdadeiramente impelidos para adoptar as decisións adecuadas na construción dunha sociedade democraticamente avanzada. O século XXI non necesita letargos nin compracencias, senón dinamismo e compromiso. E símbolos que movan vontades. Como o de Masha Amini, morta pola liberdade. E exemplos que tiren de nós, como o de Ana Baneira, á que a intransigencia lle restrinxiu a súa liberdade natural encarcerándoa.
É dubidoso que estas protestas internas acaben co réxime teocrático iraniano. O contexto xeopolítico impídeo. Pero a dificultade do obxectivo final non debe aprisionar o descontento e darlle alimento á cosificación da muller. Iso deberían telo tamén presente os nosos gobernos, sorprendentemente mornos ante a onda de protestas no país do Golfo. Ao cabo, esa morneza fortalece as posicións retrógradas e achanda o camiño para a involución das liberdades. Non podemos normalizar o uso de vestimentas que por si mesmas denigran á muller ao considerar que partes do seu corpo deben ser vistas só polo marido.
Europa debería mirar cara atrás, con memoria histórica, e lembrar como organizacións de esquerda apoiaron ao aiatolá Jomeini na súa loita contra o Xa Reza Phalaví. Occidente, en parte, é responsable das vulneracións de dereitos humanos. A ver se aprendemos a priorizar a cultura dos dereitos antes que o business ou unha mal comprensión proactiva da xeopolítica.