Pacto da auga, un reto inaprazable

Agustín Hernández Fdez. de Vermellas ENXEÑEIRO DE CAMIÑOS, CANALES E PORTOS, PRESIDENTE DO CES DE GALICIA E EX CONSELLEIRO DE MEDIO AMBIENTE

OPINIÓN

CAPOTILLO

12 ago 2022 . Actualizado ás 05:00 h.

O pasado día 2 de agosto, unicamente nunha das 16 concas hidrográficas nas que se divide o noso territorio a porcentaxe de ocupación dos encoros era superior á media dos últimos dez anos. Esa conca é a do Júcar. Está a producirse unha situación peculiar e inversa aos episodios históricos de seca ocorridos na Península Ibérica, nos que os problemas de escaseza na reserva dos recursos hidráulicos concentrábanse nas concas mediterráneas, fronte a unhas concas atlánticas en mellor situación. O escenario é especialmente preocupante na conca do Guadiana, cunha porcentaxe de ocupación do 26,2 %, fronte ao 58,3 de media.

A situación é dramática, ninguén o cuestiona. Unha realidade que, sendo mala nos sistemas de explotación que contan con encoros, o é moito máis naqueles que se fornecen desde ríos que non dispoñen dun encoro augas arriba do punto de captación, resultando absolutamente insostible no caso de captacións en mananciais, pozos ou pequenos regachos. Un contexto preocupante que, por desgraza, empeorará nos próximos meses, posto que as previsións non apuntan cambios na configuración meteorolóxica. Non podemos descartar ningún escenario, por extremo que nos poida parecer. Abonde sinalar que no pasado mes de xullo a choiva media rexistrada na rede de pluviómetros da Península Ibérica foi a segunda máis baixa desde o ano hidrolóxico 80-81 (naquel ano, 5,7 mm., fronte a 5,8 mm. este).

A auga é indispensable para a vida e esencial para o desenvolvemento económico. Constitúe un ben insubstituíble e é clave para manter o noso progreso e actividade económica. Vemos como actividades produtivas teñen que parar como consecuencia da falta de auga, provocando un impacto negativo no emprego e na xeración de riqueza (Ence en Pontevedra). As medidas de aforro afectan a unha infinidade de actividades e empeora a nosa calidade de vida. Os regadíos, practicamente todas as actividades industriais e a nosa vida diaria depende da dispoñibilidade da auga. Debemos, pois, actuar, e debémolo facer xa.

É imprescindible chegar a un pacto que permita traballar no deseño dunha política nacional, de longo percorrido, allea ao ciclo político, así como aos lexítimos intereses partidistas e territoriais. Traballar nesa dirección faise máis necesario ca nunca, especialmente porque estamos ante unha problemática que esixe, en primeiro lugar, a procura de consensos e, despois, procedementos e tramitacións prolongadas. Un pacto amplo, soportado polo traballo e a implicación de todos os sectores afectados, así como dos profesionais da enxeñería e o medio ambiente que traballen na definición dunhas liñas estratéxicas que nos permitan garantir a nosa supervivencia e que teña en conta todos os escenarios climáticos.

España conta cuns recursos hidráulicos dispoñibles similares ao resto dos países de Europa, principalmente pola existencia dun importantísimo número de encoros que cambiaron a dinámica fluvial e que, sin duda, xeraron un significativo impacto ambiental, modificando a paisaxe dalgúns dos nosos ríos e sacrificando, en non poucos casos, a lgunosdos nosos espazos fluviais de maior beleza e valor. No entanto, a existencia desas reservas hase demostrado vital en períodos de prolongados déficits como os que estamos a vivir. Resulta esencial mellorar o uso das reservas embalsadas, buscar recursos adicionais, optimizar o uso a través da eliminación de perdas nas redes e da mellora dos regadíos, xerar unha cultura do aforro, mellorar a depuración das nosas augas e aprender e aplicar as técnicas existentes no mundo.

Xenerosidade, altura de miras, visión a longo prazo e priorizar o interese xeral serán sin duda claves para logralo.