Debate: Por que hai tanta escaseza de microchips e que se pode facer para solucionalo?

O covid puxo patas para arriba a economía. Occidente deuse conta de que non se pode ter "subcontratado" o que é imprescindible. Os baixos salarios non o son todo cando, no medio dunha pandemia, quérense ter activas, entre outras, as fábricas de chips. Ante a escaseza de circuítos integrados, que se pode facer?

As fábricas de automóbiles non serven produto porque non teñen chips. A culpa, da pandemia e... de decisións que pasaron por levar as plantas de microchips a países máis competitivos en salarios. Dous expertos analizan a situación e ofrecen solucións. Tomaremos entre todos algunha decisión a favor de Europa, España e Galicia?


«Made in Galicia», por que non?

Normalmente non ven, pero os chips están no corazón de todos os produtos que nos rodean. Utilízanse en máis aparellos dos que creemos: lavadoras, frigoríficos, fornos programables, teléfonos móbiles, televisores, computadores, equipos médicos, coches, etcétera. Un automóbil contén, de media, uns 100 chips.

A pandemia acelerou a demanda destes elementos. O teletrabajo obrigou a mellorar as redes dos operadores, as domésticas ou o número de computadores nas casas. Pero, ademais, os consumidores polo feito de estar nas súas casas desviaron os seus gastos cara aos restaurantes, viaxes, electrodomésticos novos, táblets, consolas de xogos.

Cando a pandemia forzou á industria do automóbil a pechar temporalmente as súas fábricas, os produtores de chips reasignaron a súa capacidade ás empresas de teléfonos intelixentes, computadores, táblets ou consolas de xogos. Logo, as vendas de automóbiles recuperáronse máis rápido do agardado e os fabricantes de vehículos responderon intentando aumentar a produción. Pero quedaron ao final da fila nas fábricas de chips, que non son capaces de producir máis cantidade.

Aínda que as compañas de EE.UU. lideran o mundo en desenvolvemento e vendas, a elaboración de circuítos integrados concéntrase en Asia. En Taiwan e Corea do Sur prodúcense o 83 % dos chips para procesadores e o 70 % dos de memoria.

Se a este escenario lle sumamos o incremento da incidencia do covid durante o 2021 nestes países, que obrigou a paralizar fábricas por falta de persoal, teremos a explicación da «tormenta perfecta» de desabastecemento mundial de semiconductores.

A súa escaseza ten difícil solución a curto prazo, posto que montar unha planta implica un investimento de miles de millóns de euros, que require de persoal moi cualificado e con procesos extremadamente complexos. A fábrica máis básica costa uns 15.000 millóns de euros e a súa construción duraría un ano e medio, como mínimo.

China cualificou a autosuficiencia de chips como unha prioridade nacional e Joe Biden prometeu construír unha cadea de subministración estadounidense segura, revivindo a fabricación nacional.

Europa non debe quedar parada e debe lembrar algo que parece ter esquecido hai tempo: crear e manter industrias estratéxicas é vital. Sen unha capacidade autónoma en microelectrónica, non haberá soberanía dixital europea nunca.

A creación de fábricas de circuítos integrados implica innovación, tecnoloxía, fortes investimentos, emprego de calidade e, por suposto, grandes ingresos.

E cando digo en Europa , por que non en Galicia ? Temos bo silicio e moito talento.

Autor Julio Sánchez Agrelo Decano do Colexio Oficial de Enxeñeiros de Telecomunicacións de Galicia

A crise dos chips e o café suízo

A «crise dos chips», que provocou paradas de produción no sector da automoción en todo o mundo, ten a súa orixe na redución da demanda durante 2020 como consecuencia da pandemia. Os coches actuais levan varios centenares de circuítos integrados para realizar diferentes funcións, que van desde as moi sofisticadas, como o «infotenimiento» de abordo, ata as moi sinxelas, como o medidor de temperatura exterior. A menor demanda coincidiu cun colosal aumento, tamén debido á covid-19, das necesidades de chips para electrónica de consumo (PCs, consolas, etcétera), pero tamén para aplicacións emerxentes en intelixencia artificial ou 5G. En consecuencia, as fábricas de chips (as chamadas foundries) reorientaron a súa produción ás novas demandas.

As foundries supoñen agora o auténtico pescozo de botella: os fabricantes de circuítos integrados, que outrora cubrían as tarefas de deseño, fabricación, encapsulado e test, fóronse desprendendo das últimas e especializáronse no deseño, moi intensivo en propiedade intelectual. A excepción é Intel, o maior fabricante mundial, que mantén integradas todas as tarefas, pero que non fabrica para terceiros. Ao externalizar a fabricación, as economías de escala e os xigantescos investimentos necesarios deixaron moi poucas foundries (a maioría asiáticas) con capacidade de producir grandes tiradas. Descontando Intel, preto do 60 % da capacidade de fabricación concéntrase na coreana Samsung e, sobre todo, na taiwanesa TSMC.

TSMC fíxose co mercado de chips de última xeración que utilizan transistores de 5 nanómetros, tan pequenos, que se empregan láseres de «ultravioleta extremo» para, mediante a xeración de plasma, producir fotóns das lonxitudes de onda empregadas no proceso litográfico. As máquinas de fabricación proceden dunha empresa holandesa que só elabora 25 ao ano; son tan sofisticadas que o seu prezo unitario é de 130 millóns de dólares. E isto non é todo: fabricar un chip require de centos de tarefas moi especializadas e é un dos procesos máis caros do mundo. Por iso, dependendo do tamaño, o custo de levantar unha fábrica oscila entre 7.000 e 15.000 millóns de dólares. Ciclópeas investimentos que decantaron un sector onde os gañadores llo levan todo.

Coa crise, varios países -incluída a Unión Europea- anunciaron a súa intención de promover a construción de foundries, pero facelo leva varios anos. Ata entón, o sector da automoción, que se saíu da cola para regresar cando esta se ateigou, ten uns anos duros por diante; a estratexia de apertar aos provedores non vai funcionar, porque as foundries teñen garantida a demanda desde outros sectores e cunhas marxes superiores.

Hai pouco, o Goberno suízo anunciou a súa intención de levantar a obrigatoriedade de almacenar café en casa, que tiña a súa orixe nas incertezas do período de entreguerras, pero pronto abandonou a idea ante o rexeitamento popular. A crise de chips actual é, sobre todo, o fracaso do outrora aclamado just inestafe ; ben saben os suízos -e a formiga da fábula- que o just in case acaba sendo preferible. Polo si ou polo non.

Autor Fernando Pérez González Catedrático do Departamento de Teoría do Sinal e Comunicacións da Universidade de Vigo. Membro da Real Academia Galega de Ciencias
Votación
20 votos
Comentarios

Debate: Por que hai tanta escaseza de microchips e que se pode facer para solucionalo?