Os medos irracionais da vacinación

Rosendo Bugarín
Rosendo Bugarín MÉDICO DE FAMILIA DE MONFORTE DE LEMOS

OPINIÓN

José Jácome

23 jul 2021 . Actualizado ás 05:00 h.

Nos meus case 35 anos de exercicio profesional, como médico de familia, nunca vin un escrutinio tan intenso como o que somete a cidadanía ás vacinas contra o covid. Chámame a atención que xeren tanta desconfianza e, con todo, consúmanse tan alegremente outros fármacos que de ningunha maneira teñen a eficacia nin o perfil de seguridade destas sustancias.

Nos primeiros meses da campaña comezou a obsesión polas marcas (non recordo, por exemplo, que ningún paciente me preguntase nunca o nome comercial da vacina da gripe ou do neumococo que se lle administrou). Xa non falemos do esaxerado e infundado medo de moitos, ás veces mesmo roza o pánico, aos futuros efectos adversos e é rechamante o estado de hiperalerta dos días seguintes á inoculación, estando especialmente vixiantes á aparición de posibles síntomas ou de calquera cambio corporal.

Recentemente, xurdiu nalgunhas persoas a preocupación acerca da eficacia da súa inmunización, xa que se deron conta de que lles administraron a segunda dose de «a de Pfizer» antes dos 21 días. Respecto diso hai que dicir que as variables de todos os ensaios clínicos con medicamentos estúdanse cunha marxe de confianza. No caso da vacina que nos ocupa, os participantes do estudo recibiron a segunda dose entre os días 19 e 42 posteriores á primeira. Á maioría (93,1 %) administróuselles entre o día 19 e o 23. Por iso, a guía técnica recomenda dita segunda dose ás 3 semanas, sendo o intervalo mínimo de 19 días. Non hai, xa que logo, ningún motivo de preocupación por recibila 1 ou 2 días antes das 3 semanas.

Tamén hai usuarios que solicitan que se lles realice un test de anticorpos para comprobar se a vacinación foi efectiva. Se por algo se caracteriza o sistema inmunitario (etimológicamente significa «defenderse por dentro») é pola súa complexidade. Ademais dunha inmunidade innata ou inespecífica, existe a inmunidade adquirida ou específica que é aquela que se produce tras un primeiro contacto co axente estraño (ou tras a vacina), conserva memoria, mantense preparada para futuros contactos e é de dous tipos: humoral (sustancias chamadas anticorpos) e celular (linfocitos).

Os anticorpos só son, xa que logo, unha parte da resposta inmune. Pódese ter unha resposta moi robusta contra un virus sendo os anticorpos indetectables ou con títulos moi baixos e tamén é posible a situación contraria, é dicir, infectarse aínda tendo uns niveis de anticorpos adecuados. As autoridades sanitarias, así como as axencias reguladoras de medicamentos e produtos sanitarios e as sociedades científicas desaconsellan o uso de probas de detección de anticorpos con esta finalidade.

Acudir ás consultas médicas por este motivo é innecesario, absurdo e contraproducente. Non perdamos o noso tempo nin tampouco o dos profesionais sanitarios.