Debate: Que se pode facer contra a violencia de xénero?

A violencia de xénero golpeou á sociedade española con especial crueza nas últimas semanas, cando se rexistrou unha macabra concentración de asasinatos. Que ocorre? Por que non se acaba con este drama? Que estamos a facer mal? Dous expertos contestan a estas preguntas.

María Tardón Olmos, xuíza, e Rosendo Bugarín, médico, abordan a pregunta que se pode facer contra a violencia de xénero? Ningún ten unha resposta doado. O drama desborda a sociedade. 


O virus cunha base ideolóxica na desigualdade

Debo confesar que cando xa fai case tres décadas empecei a interesarme, como médico, polo fenómeno da violencia de xénero pensei que se trataba dun problema que se controlaría simplemente co paso do tempo, que a medida que transcorresen os anos, o progreso afectaría na educación e forma de vida tradicional das nosas anteriores xeracións e levaríanos, espontaneamente, a unha sociedade máis xusta e igualitaria.

Naturalmente, era consciente de que nunca chegaría a desaparecer por completo, do mesmo xeito que nunca chegarán a cero outros tipos de delincuencia. En calquera caso, fun un inxenuo, nunca imaxinei esta deriva.

A verdade é que a loita contra esta secuela hanos dado moi poucas alegrías. A primeira distorsión cognitiva sufrina ao decatarme de que noutros países, considerados socialmente máis avanzados como son os escandinavos, as taxas de agresións contra as mulleres non só non son menores que as nosas, senón que mesmo son máis elevadas.

Non menos impresionado sentinme cando saltaron as alarmas ao comprobarse que as xeracións novas aínda son máis tolerantes coas condutas relacionadas coa violencia de control que a poboación xeral. Un de cada tres adolescentes considera aceptable, en determinadas circunstancias, controlar os horarios da súa parella ou non permitir que traballe ou estude.

Pasan os anos e os feminicidios mantéñense ou mesmo aumentan e, ademais, aparecen sucesos horribles de violencia vicaria.

Teño dúbidas de se fixen ben en aceptar a invitación que me brinda La Voz de Galicia xa que non podo ser optimista e, ademais, non teño respostas á pregunta que encabeza estas liñas.

En calquera caso, aínda que poucas, creo que si teño algunhas cousas claras: desgraciadamente quédanos violencia de xénero para longo e o seu control non vai vir de mans dos sanitarios, nin dos servizos sociais, os policías, ou os xulgados. O noso papel consiste simplemente na prevención secundaria, é dicir, en detectala precozmente (cando xa se produciu) e así establecer mecanismos de protección que a fagan progresar, tratando de minimizar as súas secuelas e a posibilidade de novos episodios. E hai que dicir que mesmo isto non o facemos ben, os resultados están á vista.

Sin duda, o virus da violencia de xénero susténtase nunha base ideolóxica da desigualdade, por iso, só se poderá combater inculcando á sociedade valores como a liberdade, a tolerancia, o respecto e o compromiso. Pero, témome que hai algo que se nos escapa…

Autor Rosendo Bugarín Médico de familia de Monforte de Lemos

Unha loita longa e lenta

A miúdo xorde a pregunta de por que, despois de mobilizar non poucos recursos e aprobar un bo número de normas, non conseguimos controlar, previr, evitar a violencia de xénero. Ademais, adoita xurdir cando, como ocorreu durante os últimos días, prodúcese unha macabra concentración de vítimas, con 12 mulleres presuntamente asasinadas as súas parellas ou ex parellas en pouco máis dun mes. É unha realidade que, con algunhas oscilacións, mantense cada ano en cifras insoportables.

Non é difícil caer nun certo desánimo e preguntarse por que con máis implicación das administracións, dos medios e da sociedade enteira non se consegue, se non erradicar, si polo menos diminuír esta violencia. Con todo, se non perdemos de vista que é, como se manifesta e como somete ás súas vítimas a violencia de xénero, entenderemos moitas cousas que poden parecer inexplicables.

En ningunha outra forma de violencia dáse a frecuente situación de que a vítima non só perdoa ao seu agresor, senón que se culpa ela mesma da súa propia agresión: porque lle contrarió, deulle celos ou lle dixo que lle deixaba. Ou que a situación se prolongue durante moitos anos antes de que a vítima, finalmente e tras moita axuda, determínese a saír dese clima de terror, no que viviu tanto tempo que o remata normalizando e infravalorando. Ata o punto de que a maior parte das mulleres asasinadas polas súas parellas ou ex parellas non denunciaran nunca antes ao seu agresor.

Os recursos das Forzas e Corpos de Seguridade ou dos xulgados e tribunais deben estar en constante revisión para mellorar calquera procedemento que axude a detectar e previr o risco da forma máis eficaz. E así vén sendo desde, polo menos, a última década do século pasado.

Pero protexer á vítima ou evitar a impunidade do agresor tamén pasa por cambiar moitas cousas na sociedade. Para quen non teña coñecido de preto este tema, unha actitude da vítima como a referida arriba pode ser difícil de entender. Pero non estamos, como erroneamente creen algúns, ante un tipo ou perfil de muller, senón ante as devastadoras consecuencias dunha forma específica de violencia que busca, e en moitos casos logra, anular á muller, sometela á vontade do seu agresor, eliminar a súa autoestima.

As leis son importantes, pero os cambios sociais teñen que vir do esforzo coordinado, complementario e prolongado de distintas áreas de actuación que han de confluír na loita contra esta violencia: sen dúbida, o castigo dos feitos violentos, pero tamén a atención á vítima e, moi especialmente, a prevención e sensibilización.

Porque erradicar a violencia de xénero só poderá lograrse coa colaboración de todos.

Autor María Tardón Olmos Maxistrada e membro da Comisión de Igualdade da Asociación Xudicial Francisco de Vitoria (AJFV)
Votación
8 votos
Comentarios

Debate: Que se pode facer contra a violencia de xénero?