Fai exactamente cen anos comezaba a extraordinaria vida internacional de Salvador de Madariaga, destacado intelectual, liberal, enxeñeiro, xornalista, escritor, poeta, diplomático, europeísta, humanista e políglota de vasta cultura. O noso galego ilustre foi tres veces candidato ao Nobel de literatura e ao Nobel da paz, grazas a unha excelsa obra literaria e ao seu gran labor na primeira organización de vocación universal para a paz mundial, a Sociedade de Nacións —antecesora da actual Organización de Nacións Unidas (ONU)—.
A súa traxectoria empezou o 10 de marzo de 1921, como parte da delegación española na Conferencia de Tránsito de Barcelona. En pouco máis dun ano, Madariaga, un coruñés treintañero, era xa xefe de desarmamento do organismo universal, chegando a ser considerado «a conciencia da Sociedade de Nacións». A súa firmeza e concisión de ideas, unidas á súa integridade liberal e universalista, cegaron tanto a potencias —incluídos os EE.UU. e o imperio británico—, como a pobos afligidos. «Non había nación oprimida, grupo de emigrados, sociedade en prol do que fóra, que non me incitasen a intervir na súa causa», declarou o escritor e diplomático.
Madariaga loitou por crear un goberno mundial, no que España debía xogar un rol decisivo no centro das relacións internacionais. Pero España non estivo á altura de Madariaga, especialmente Azaña e o seu ministro de Estado, Sánchez Albornoz. Madariaga conseguira un vogal español no comité para os xudeus perseguidos por Hitler , e Albornoz dixo que ese asunto non interesaba a España. Era o principio do fin. Apoderábanse de España e de Europa os inimigos de Madariaga, o «comunismo fascista» e o «fascismo comunista». As ameazas para a liberdade e a democracia viñan de esquerda e dereita, sendo a URSS «a extremísima dereita».
Convencido da súa imposibilidade de servir a España, a Europa e ao mundo, Madariaga retirouse ao seu cigarral de Toledo, onde empezou a oír tiroteos e bombardeos. Comezaba así a Guerra Civil e o exilio. Regresaría a España tras o fin da ditadura, para ingresar na Real Academia Española que o elixiu corenta anos antes. Foi o último gran honra dun galego universal cuxa última vontade foi que as súas cinzas repousasen no mar do seu A Coruña natal.