Leo e escoito os comentarios sobre a situación política ao cumprirse un ano das últimas eleccións. Existe coincidencia xeneralizada en dúas apreciacións. O Goberno de coalición, polo que ninguén daba un céntimo cando tomou posesión, consolidouse e moi probablemente esgotará a lexislatura. O país, mentres tanto, afundiuse nunha horrible crise sanitaria e económica. Ambas as premisas parecen indiscutibles. O difícil consiste en explicar a dicotomía. Como é posible que un Goberno dividido, o peor da democracia segundo o PP e dos últimos oitenta anos segundo Vox, resista o vendaval máis intenso desde a Guerra Civil?
A crise económica -das sanitarias temos menos experiencia- sublevan á xente e torran gobernos. Os damnificados bótanse á rúa ou á Porta do Sol para arremeter contra o sistema. A «economía, estúpido» pode derrubar presidentes nos Estados Unidos. Do que non existen antecedentes é da correlación inversa: que o Goberno se fortaleza a medida que o país se debilita. Os politólogos se devanan os miolos e non achan unha explicación convincente. Limítanse a expresar a súa perplexidade pola inactividade do volcán. Ou a súa frustración porque non teña entrado en erupción e os ríos de lava non teñan sepultado ao Goberno infame. Os máis ousados suxiren mesmo una certa responsabilidade dos cidadáns por ter votado polo caos. O que supón caracterizalos como un rabaño de borregos fieis ao pastor que os malla.
A miña explicación é outra. A dicotomía expresa o fracaso dunha estratexia que pretendía establecer unha maniquea relación de causa-efecto. O Goberno como causa única das nosas desdicidas. Díxoo Pablo Casado nun chío de singular éxito: «A produción industrial caeu en abril un 34 % en interanual, o maior derrubamento da serie histórica. A automobilística caeu un 92 %, o nunca visto. E a téxtil o 77 %. Outra vez a mala xestión da esquerda leva a España a máis paro, crise e recesión». Nin sequera anotou que talvez o confinamento tivese algo que ver no desastre.
En épocas normais, as falacias causales funcionan. Todos os políticos as utilizan. Se a economía vai ben, os gobernos sacan peito. Se vai mal, a oposición saca o látigo. Pero dubido que neste momento dea resultado endilgar o drama aos nosos gobernantes, porque hai indicios de que o bichito non foi creado na Moncloa. Certo tamén que ningún goberno eludirá o inevitable desgaste que produce a crise. Onte mesmo, o CIS publicaba que seis de cada dez españois empeoraron a súa opinión sobre o Goberno. Reacción lóxica e previsible. Primeiro, porque os gobernos son as nosas chibas expiatorios: se che botan do traballo, maldís ao empresario que che despide e ao Goberno que o permite, aínda que a culpa a teña o mercado. Segundo, porque aos gobernos corresponde xestionar as tormentas, aínda que non as causaron. E leste é o asunto que os cidadáns, sen caer na hipérbole casadiana, xulgarán rigorosamente cando toque.