Durante o confinamento, o teletrabajo foi fundamental para manter a actividade daquelas empresas que podían evitar o desprazamento dos seus traballadores ao seu posto de traballo. O curioso é que, aínda que algunhas empresas xa apostaran por iso desde hai xa algúns anos, só un 8,3 % dos españois optaba por esta modalidade no 2019, moi lonxe do 16 % da media da Unión Europea, segundo EU Labor Force Survey.
O real decreto-lei 28/2020 vén concretar algúns puntos que, ata o momento, non quedaban claros na normativa cando o traballador prestaba servizo baixo a modalidade de teletrabajo.
É o caso do carácter voluntario do mesmo, que obriga á empresa e ao traballador a pactar por escrito esta forma de prestación do traballo a distancia, ao comezo da relación laboral ou nun momento posterior. A negativa da persoa traballadora fronte a este tipo de prestación de servizos non é causa que xustifique un despedimento nin un proceso de modificación substancial das condicións de traballo.
Outro punto clave é que os traballadores que presten os seus servizos nesta modalidade teñen recoñecido o dereito á desconexión dixital, como se recolle na O 3/2018. Neste sentido, a empresa, previa audiencia dos representantes dos traballadores, debe elaborar unha política interna para definir as modalidades do exercicio de desconexión e as accións de formación e sensibilización.
A cuestión da dotación de medios e a compensación de gastos foi outro dos puntos máis debatidos nas últimas semanas. A redacción deste punto na norma implica que o desenvolvemento do traballo a distancia deberá ser soportado ou compensado pola empresa, e non poderá supor a asunción por parte do traballador de gastos relacionados cos equipos, ferramentas e medios vinculados ao desenvolvemento da súa actividade laboral.
Pero á marxe destes e outros requisitos legais que contén a norma, estamos a asistir a un cambio no modelo de traballo das empresas, xa que agora temos organizacións híbridas onde os traballadores conviven nunha contorna física e noutro virtual. Por iso, é crucial conseguir que os empregados teñan unha única experiencia de traballo que integre ambas as contornas.
Aquelas empresas que consigan implantar de forma satisfactoria o teletrabajo ou, como denominamos en EY, Smart Working, serán capaces de manter a súa capacidade produtiva de xeito máis sólido, incrementar os seus niveis de produtividade e facilitar unhas condicións laborais máis flexibles. Para os directivos das empresas tamén se abre outro reto: liderar desde a distancia e manter o compromiso dos seus empregados nunha contorna económica de alta incerteza.