Desde que saltasen as alarmas fronte á ameaza do novo coronavirus en decembro do 2019 en Wuhan , China , a comunidade biotecnológica non parou de aumentar os seus esforzos no estudo do virus. O sector biotecnológico, como xa o fixo na crise ocasionada por outras enfermidades como o ébola, a gripe aviaria, a tuberculose ou a sida, está redobrando a súa tarefa en investigación e no desenvolvemento de tecnoloxías e solucións para frear a pandemia.
No caso do noso país, a comunidade biotecnológica está envorcada en estudar o virus e en desenvolver diagnósticos, tratamentos e vacinas que axuden a protexer a preséntalas fronte ao virus SARS-CoV-2. Moitos centros de investigación e empresas españolas están a traballar, en colaboración con autoridades internacionais -como a OMS-, gobernos nacionais e institucións filantrópicas, para atopar solucións biotecnológicas ante a urxencia sanitaria. O sector biotecnológico está pondo o seu traballo, coñecemento e experiencia ao servizo de todos para que cada día esteamos máis preto do noso obxectivo. Esa vacina que logre dobregar a este virus. O CNB-CSIC, o ISCIII e o IRB, centros públicos de altísimo nivel científico e socios institucionais de AseBio xunto con outros cinco centros de investigación do noso país, foron seleccionados pola Comisión Europea para o desenvolvemento de novas vacinas, tratamentos e métodos diagnósticos. Pero temos que ser realistas cos tempos.
As vacinas son produtos biolóxicos complexos e sofisticados. O seu desenvolvemento supón un inxente esforzo en termos de tempo e recursos dedicados á investigación. De media, empréganse ao redor de 12 anos e máis de 500 millóns de euros en crear unha nova vacina de éxito. Se nos centramos na vacina para o novo coronavirus, a Coalición para a Innovación na Preparación de Epidemias (CEPI polas súas siglas en inglés) considera que necesita un tempo de entre 12 a 18 meses para ter a vacina lista e un investimento mínimo de 2.000 millóns de dólares. O reto, dunha envergadura enorme, obriga a un exercicio de transparencia e colaboración sen igual entre todos os axentes do sistema de ciencia e innovación para conseguir que este sector desenvolva todo o seu potencial para conseguir vencer á pandemia.
E que máis pode facer a biotecnoloxía nesta crise? No curto prazo, sin duda, achegar todas as súas capacidades para lograr ter os materiais que permitan que os profesionais sanitarios poidan realizar o seu labor con todas as garantías de seguridade. En concreto, empresas asociadas a AseBio desenvolveron xa kits para a detección de COVID-19 . Outras están a traballar en terapias que permitan mellorar a resposta inmunitaria. As empresas biotecnológicas españolas dispoñen, ademais, da capacidade para o descubrimento e desenvolvemento de novos fármacos, capacidade que se puxo a disposición das autoridades sanitarias.
Pero ademais de atender o inmediato, debemos comezar desde xa a traballar no futuro, centrando todos os nosos esforzos en pór as bases para intentar minimizar pandemias futuras. E iso só pasa por seguir incrementando os recursos en investigación nun sector, o biotecnológico, que é intensivo en coñecemento. En 2018, o investimento en biotecnoloxía supuxo o 11,9 % do gasto total en actividades de I+D que se realizou en España; é dicir, de cada 100 euros que se dedican á I+D no noso país, case 12 euros dedícanse á I+D en biotecnoloxía.
Desde o convencemento de que a ciencia e a innovación son nosas mellores ferramentas para enfrontarnos de forma exitosa aos retos aos que nos enfrontamos como sociedade, gustaríame celebrar as decisións que a Administración, nos seus diferentes niveis, está a tomar para darlle un impulso decidido á ciencia como parte esencial no camiño que estamos a percorrer, a gran velocidade, cara á solución da actual crise sanitaria.
A Comisión Europea fixo un chamamento a startup e pemes con tecnoloxías e innovacións que poidan axudar no tratamento, proba, monitorización ou outros aspectos do brote do virus SARS-CoV-2. O Ministerio de Ciencia e Innovación, a través do Centro de Desenvolvemento Tecnolóxico Industrial (CDTI) aprobou unha serie de medidas urxentes dirixidas a empresas innovadoras para apoiar a I+D+I. Así mesmo, o Instituto de Saúde Carlos III puxo en marcha a convocatoria do Fondo COVID-19, con 24 millóns de euros para proxectos de investigación fronte ao coronavirus. Todas estas accións mostran apoio e confianza no sistema de ciencia e innovación para saír das situacións máis difíciles. O sector biotecnológico está a ser parte deste esforzo colectivo a diferentes niveis, liderando e participando en proxectos que nos irán permitindo dar pasos firmes cara á solución da pandemia.
A nosa sociedade foi capaz de superar crise sanitaria de gran envergadura como o ébola ou a sida. A mensaxe que quero salientar é que vencemos a todas elas do mesmo xeito no que venceremos ao coronavirus: sumando a resposta de cada un de nós.