Máis UE, pero tamén máis España

Gonzalo Bareño Canosa
Gonzalo Bareño Ao contraxeito

OPINIÓN

Moncloa

02 abr 2020 . Actualizado ás 08:53 h.

A pandemia do coronavirus espiu á Unión Europea moito máis do que xa o fixo a crise económica do 2008. Entón aflorou a insolidariedade e o rancor dos países do norte cara aos seus veciños do sur, aos que só ven como compradores dos seus produtos industriais e provedores de leitugas, laranxas e pepinos, pero aos que en realidade consideran un hatajo de vagos que gastan o que non teñen en «alcol e mulleres», segundo afirmou o ex presidente do Eurogrupo, o holandés Jeroen Dijsselbloem. Naquel momento tratábase de salvar a economía e o emprego. Agora, con todo, trátase de salvar vidas. Pero nin sequera a ameaza de que os mortos poidan chegar a contarse por millóns vence ese prexuízo. O primeiro ministro portugués, Antonio Costa, cualificou con razón de «re-pug-nan-che» o discurso do ministro de Finanzas holandés —de novo os Países Baixos—, Wopke Hoekstra, sobre a necesidade de investigar a Italia e España por pedir axuda tras gastar o diñeiro en salvar o estado do benestar en lugar de ter aforrado.

O máis grave non é que ese discurso sexa inmundo, senón que é equivocado. O Europa sae desta unida, ou o pagarán todos, incluídos alemáns e holandeses. Sábeo ata Merkel. O problema é que tras anos difundindo a mensaxe falaz de que os PIGS (Portugal, Italia, Grecia e España) róubanlles —que no Reino Unido levou á traxedia do brexit—, é difícil que a opinión pública deses países trague a tese de que mutualizar a débeda non significa que os ricos —eles— paguen a factura da pandemia, senón que os voitres non se ceben cos máis golpeados polo virus, porque os eurobonos estarían apoiados por algo máis difícil de atacar: a Unión Europea. O fondo de 100.000 millóns anunciado para frear despedimentos é por iso un parche que oculta a negativa a aceptar a solución estrutural.

España, con todo, ten un problema de coherencia, porque leva anos reproducindo internamente o que sucede en Europa. A solidariedade entre autonomías brilla pola súa ausencia, mesmo nesta crise, ata o punto de que Feijoo ten que dar explicacións por ceder respiradores de Galicia a Madrid. Aquí non só se toleraron discursos re-pug-nan-tes, como o do independentismo catalán, que di que andaluces e estremeños «pásanse o día no bar» co diñeiro de Cataluña, senón que se lles converteu en socios do Goberno. E, lonxe de fomentar entre as autonomías a solidariedade que agora se reclama a Europa, admítese o principio de ordinalidad que esixe o nacionalismo para limitar a solidariedade interterritorial. E iso, a pesar de que cando se puxo en marcha o Fondo de Liquidez Autonómica, que sería equivalente ao estigmatizador MEDE que expoñen agora os nórdicos, Cataluña recibiu 70.000 millóns, un de cada tres euros do total.

É difícil rebater en Europa o repulsivo discurso de que os PIGS róubannos mentres aquí se tolera e ata se premia a quen, mesmo no medio desta traxedia, machucan co España róubanos. Fai falta máis Europa. Pero tamén máis España.