Rematei un enredado ano 2019 lendo traballos científicos publicados, tamén anuncios dalgunhas organizacións galegas que traballan en investigación, sobre os posibles efectos dramáticos do cambio climático no cultivo de mexillón. Non tendo esquecido aínda os meus 47 anos de actividade científica na investigación mariña, sentín asombro e preocupación. Baixo o argumento do incremento da temperatura e estratificación da auga, uns propoñen trasladar as bateas cara ás zonas externas das rías e outros propoñen producir semente de mexillón resistente (sic) ao cambio climático (temperatura e acidificación), para anticiparse aos cambios ambientais que fagan perigar a produción de mexillón en Galicia.
É obvio que o papel o aguanta todo, pero, ante un feito certo como é o proceso de cambio climático, o catastrofismo ou a banalidade argumental poden contribuír á súa negacionismo ou a reaccións hiperbólicas.
Nos penúltimos traballos científicos do CSIC nos que participei establécese o mexillón como un ecofisiotipo tolerante e con elevada resposta adaptativa á acidificación, e polo que respecta á temperatura os estudos recentes establecen un rango de tolerancia para o mexillón entre 5 e 35 graos centígrados, con temperaturas funcionais optimas que abarcan un rango de entre 11 e 24 graos de temperatura da auga.
Tamén neses penúltimos traballos, publicados ao amparo do proxecto Climefish (UE H2020), establécese que aplicando diferentes modelos climáticos de predición (noruegués, australiano e inglés), dadas as súas insuficiencias predictivas, nas rías galegas e para o horizonte 2050, o cambio climático estimado por devanditos modelos apenas afecta o crecemento do mexillón nese período. Como tampouco afecta á captación de semente de mexillón -dentro da súa variabilidade interanual-, dado que o ciclo de fixación está controlado pola irradiación solar, para a cal non se predín cambios relevantes nas próximas décadas. Predicións que tranquilizan, pois para manter o cultivo necesítanse uns 10.000 millóns anuais de sementes duns 20 milímetros, para plantar nas cordas das 3.300 bateas que hai nas rías. Tarefa inxente e de custos incalculables para producila en catividade, como algúns pretenden. Queda para rematar determinar o posible efecto do cambio climático na amplitude dos peches por mareas vermellas de impacto negativo na produción, así como na frecuencia de eventos climáticos extremos que afecten á seguridade das bateas.
Para paliar tal fin de ano chegou Claves da Razón Práctica, que no seu número de xaneiro aborda unha análise sobre o cambio climático, especialmente analítico cos modelos climáticos actuais, que, xunto ás achegas divulgadas do profesor Bjorn Stevens, director do Instituto Max Planck de Meteoroloxía, permiten ampliar coñecementos críticos sobre modelos do cambio climático. Algo ao parecer necesario para a sociedade, os gobernantes e os investigadores. Porque unha cousa é onde se ve a cenoria e outra o rigor das hipóteses.