Dinámica de grupo

Luis Ferrer i Balsebre
Luis Ferrer I Balsebre O TONEL DE DIÓGENES

OPINIÓN

Emilio Naranjo

19 ene 2020 . Actualizado ás 05:00 h.

Por fin, tras un parto laborioso, o presidente alumou o Consello de Ministros. Un grupo que recibiu o seu bautismo xornalístico coa foto ao redor dunha mesa episcopal ampliada para que todos coubesen. Cando se forma un equipo que vai a interactuar durante un tempo e espazo prolongado iníciase o que na dinámica de grupos chamamos «evolución do grupo».

 Ten tres etapas claramente diferenciadas. A primeira ou «fase caótica» caracterízase por unha serie de sentimentos que abarcan desde a desconfianza ou soidade ata a paranoia. É unha etapa en que a matriz grupal aínda non se conformou e os seus membros non estableceron as relacións sociométricas de afecto ou rexeitamento que máis adiante van levar á estabilidade do grupo.

Unha vez conseguido o equilibrio iníciase a segunda fase denominada de «encantamento grupal». Nesta etapa o clan acada a súa maior cohesión e instáurase un sentimento de pertenza ao mesmo que fai sentir que o grupo pode con todo, omnipotente, capaz de enfrontarse a calquera conflito e resolvelo sempre que se faga desde e co amparo do grupo. É sin duda a fase máis produtiva, eficaz e terapéutica. Pasada esta etapa iníciase a de «disolución», na que o grupo perde o sentimento de omnipotencia, comezan a explicitarse os conflitos entre os seus membros e aparecen as primeiras baixas, o que dota ao grupo dun sentimento de perda progresivo que anuncia a súa disolución e peche.

Durante todo este percorrido a latencia emocional do clan varía e moito máis se se producen novas incorporacións que hai que integrar ou baixas que hai que elaborar. A complexidade dos grupos aumenta en función do número e características dos seus membros.

Na clínica os grupos máis complicados son os heteroxéneos, é dicir, aqueles cuxos membros presentan diferentes patoloxías. O grupo de goberno comeza a súa andaina con estas características de ser numeroso e heteroxéneo, o cal require dun terapeuta moi avezado para detectar a latencia emocional do mesmo en cada momento e saber atallar e elaborar as tensións, alianzas, coalicións e enfrontamentos intragrupales cando aparezan.

Como en todo o humano, os grupos móvense entre dous principios básicos: o principio de desexo e o de realidade. O desexo no grupo de goberno está a debullarse estes días nos que se identifican os asuntos a resolver en forma de declaración de intencións e expectativas de solución. Estes desexos terán que confrontarse tarde ou cedo co principio de realidade que os cerna, é nestes momentos cando aparecen as tensións intragrupales que -mal manexadas- poden levar á súa disolución.

Veremos.