Probablemente moitos dos lectores, igual que eu, lembran unha Galicia na que se podía tardar ata 7 horas para ir de Ferrol a Vigo en coche, e lembrarán tamén as interminables colas que se formaban en Tui e en Valença para poder facer algunhas compras alén da raia, cruzando a estreita ponte metálica compartido co ferrocarril sobre o Miño. Afortunadamente, o desenvolvemento das infraestruturas viarias e, non esquezamos, a nosa común pertenza á Unión Europea, fai que poidamos REVISAR cruzar a fronteira sen maior dificultade beneficiándonos todos, portugueses e españois, desta facilidade inimaxinable cando traer unhas toallas e algo de café de Valença custábanos un día enteiro.
Esta situación, tan afastada no tempo, tan do século pasado, faise realidade nun ámbito diferente pero tamén estratéxico para o desenvolvemento e o progreso dun país: a subministración eléctrica. Aínda hoxe, en pleno século XXI, España, xunto con Portugal, segue sendo virtualmente unha illa eléctrica fronte ao resto de Europa.
As peculiares condicións xeográficas da península ibérica limitan as nosas posibilidades de dispor dun sistema eléctrico interconectado co centro de Europa, esencial para a seguridade e calidade da subministración. As ligazóns eléctricas entre países son vitais porque garanten unha enerxía sostible e máis alcanzable para todos. Por unha banda, permiten acceder a enerxía eléctrica a un prezo máis barato, con independencia de en que país prodúzase, e, por outro, contribúen á integración das enerxías renovables, xa que evitan a súa desaprovechamiento por falta de demanda local, xa que outros países poden aproveitar os excedentes de fontes limpas e xeralmente baratas.
Consciente destes beneficios, a Unión Europea marcouse hai tempo a prioridade de reforzar as interconexiones entre os seus estados membros para facer posible o chamado Mercado Europeo da Enerxía. Volvendo á comparación do principio, cruzamento do río Miño coa A-55 -interconexiones- e eliminación dos postos de aduana -mercado único-. E no ámbito eléctrico España e Portugal tamén se puxeron ao choio e levan anos traballando con este fin. Na actualidade existen 11 liñas que cruzan a fronteira hispanoportuguesa, cuxa construción e mantemento é responsabilidade de Rede Eléctrica de España, o operador e transportista do sistema eléctrico español, e de Redes Enerxéticas Nacionais (REN), o seu homólogo portugués. Destas liñas, tres parten de Galicia, aínda que ben é certo que unha delas segue perfectamente a analogía co vetusto ponte de Tui e as outras dúas poderíanse asemellar ás dúas calzadas da A-55.
Este escenario de boa conexión coa veciña Portugal para as actuais necesidades eléctricas de ambos os países non se replica no caso de Francia, verdadeiramente esencial para a seguridade da subministración do noso país. O nivel de interconexión coa rede centroeuropea a través do país galo, de onde é posible obter o maior respaldo en caso de necesidade e a maior posibilidade de aproveitamento da enerxía renovable ibérica en momentos de elevada produción, representa algo menos do 3 % da potencia de xeración instalada en España, unha cifra aínda moi afastada á meta marcada pola Unión Europea, que é do 15 % para o 2030.
España acadou este nivel de interconexión no 2015, cando Rede Eléctrica e Reseau de Transport d'Électricité (RTE) puxeron en servizo a ligazón que une Santa Llogaia (Xirona) e Baixàs (Rosellón). Catro anos despois, este reforzo da interconexión duplicou os intercambios de enerxía entre ambos os países, o que permitiu un aforro de máis de 500 millóns de euros para os consumidores españois ao longo destes catro anos, á vez que facilita o despregamento renovable na península ibérica.
Esta experiencia demostra con feitos que o futuro da nosa seguridade da subministración e dunha enerxía eléctrica cada vez máis económica pasa necesariamente polo reforzo das nosas ligazóns coa rede continental europea a través de Francia. Sin duda, un dos factores clave nunha transición enerxética xusta para todos os cidadáns.