En 1982 votei a Felipe González. Fíxeno ilusionado, arrastrado pola onda de rosas que anunciaba cambios e apertura. Era tamén un modo de render contas co pretérito, ese que tantas veces me contou Víctor, o meu veciño, obreiro comunista na clandestinidade e tamén na democracia. Ao ditador non o lembro. Del quedan tres días de vacacións, cando cursaba sétimo de EGB, e a historia. Un canalla. Un miserable ditador, como todos os ditadores, ao que a España democrática decidiu esquecer para sempre. Nese esquecemento baseouse unha parte do noso progreso. Nin Alfonso Guerra nin Felipe González serán nunca sospeitosos de ser condescendientes co franquismo. Combatérono en vida e, xa morto o tirano, colocaron sobre o seu espectro a pedra do desprezo. E punto. Foi outro dos grandes triunfos daquel socialismo que concitó a esperanza dun pobo tristón, oprimido, e que por fin puido darlle renda solta ao seu talento e potencia. Despois as cousas cambiaron. A podremia enraizouse no PSOE e eu militei no nacionalismo. Foi por un cúmulo de emocións, como toda na miña vida. Por inconformismo, como todo tamén. E porque sempre crin que a función do intelectual é incomodar. A quen sexa, pero incomodar. Cos anos fíxenme conservador e recuperei a fe que os Salesianos inculcáronme: nada incomoda máis ao «mundo da cultura» que un colega conservador e católico. Preguntáronme moitas veces por que cambiei. Sempre respondo o mesmo: porque non soporto o cinismo, dicir unha cousa e facer a contraria (lembran o Goberno da Xunta bipartita?), nin ao rabaño da corrección política. E aí queda a cousa. Pero esta columna non quere falar de min, senón dunha das feridas que recibiu a España democrática. Perpetrouna o actual Goberno con axuda dos seus socios: resucitaron ao ditador. Sen escrúpulo algún, por mero interese electoral e sen importarlles as consecuencias. Aí téñenas: Franco, o que morrera, volveu. Ata hai quen se atreve a pintalo como un home providencial que fixo moito por España. Antes iso era impensable. Sánchez conseguiuno.
A min, que son conservador e católico, Franco repúgname. E repúgname que algúns identifiquen os conservadores e católicos con ese recordo abominable. Todo o que representa, o que foi, o que segue sendo enterrado no seu mausoleo ao que acoden máis visitas que nunca. Repito: máis visitas que nunca. Ata hai quen fan del un prohombre. Moitos están en Vox. Son os mesmos que nos negan aos galegos os nosos dous idiomas, coma se Galicia non tivese os seus propios acenos de identidade e o seu particular modo de ser. Estas inconveniencias das que falo eran ficción hai algúns meses. Hoxe, non. Sánchez decidiu resucitar as pantasmas do pasado. Os bos, eles; e os malos, o resto. As dúas Españas outra vez. Algúns, créanme, xa non queremos estar en ningunha.