moitos intelectuais obsérvannos desde os seus libros ou columnas, reflexionan sobre os nosos comportamentos e desconfían do que ven. Uns o din con inquietude, como o escritor Arturo Pérez Reverte, e outros prefiren avanzar por terras intermedias sen caer no optimismo nin ceder ao pesimismo. Pero a maior parte xa acumulan desconfianzas, porque a harmonía sociopolítica se ha ir fragmentando e cada líder estase rodeando de incondicionais -dentro do seu partido- co afán de desprazar e acurralar aos seus contrarios. Coma se xa non houbese sitio para a menor disidencia.
É preocupante? Se miramos a nosa Historia podemos alimentar serias dúbidas, porque en demasiadas ocasións os españois habémosnos/habémonos volto uns tipos perigosos para nós mesmos e acabamos leándoa. Non creo que hoxe esteamos nese transo, pero é certo que empeoramos desde o momento en que acordamos con éxito a actual Constitución (1978) e agora parece que non deixamos de rebuscar e darlle voltas sen moito respecto. Un camiño este que pode levar a acentuar a gresca.
Non quero dicir que haxa motivo para un pesimismo excesivo, pero si que convén medirse a febre de cando en vez para coñecer o noso estado. Porque ás veces os pobos descobren que están nun mal camiño cando xa se lles ha ir o control das mans. E España demostrou no pasado as súas tráxicas habilidades para demolerse a si mesma e enfangarse no mal. Algo que, desde a nosa Historia de hoxe, debería ser inaceptable. Porque sería, sobre todo, algo imperdonablemente suicida.
Contra ese pesimismo argumentan intelectuais e sagaces columnistas, sabedores de que a cegueira podería ser moi mala conselleira. A nosa historia é cousa de todos, certamente, pero agora non todos queren vela na súa integridade nin desde os pedestais indispensables. Pola contra, ocorre con frecuencia que cada interlocutor parece falar dun Estado, nación ou recuncho que non acolle unha definición global e compartida. E por este mal camiño si que nos podemos desentender, confundir e, ao cabo, confrontar. É un inconcibible impulso suicida que deberiamos conxurar canto antes.