A Constitución establece no seu artigo 25 o propósito de que as penas privativas de liberdade oriéntense á reinserción e reeducación de quen as cumpre. Recentes informacións puxeron de manifesto acontecementos acaecidos na nosa comunidade que, de ser certos, constatan o fracaso da prisión como elemento corrector da conduta de quen cumpriu a que lle foi imposta; en concreto, transmitiuse polos medios que houbo reincidencia na comisión de delitos contra a liberdade sexual de menores.
O cumprimento da pena de prisión obriga a excarcerar necesariamente a quen foi condenado e non é posible supeditar esa liberdade á circunstancia da súa rehabilitación. As medidas de seguridade están deseñadas para evitar o perigo do reo que xa cumpriu a súa pena. As medidas de seguridade poden cumprirse mesmo despois do cumprimento dunha pena privativa de liberdade, como complemento a ese propósito corrector da tendencia criminal dalgúns suxeitos.
Nunha recientísima sentenza do Tribunal Supremo admítese a parafilia, asimilable a unha desviación no desexo sexual, como circunstancia atenuante da responsabilidade que, aínda que non impide ao responsable comprender a ilicitud da súa conduta, si queda afectada, sequera de forma lixeira, a súa capacidade de actuar conforme a tal comprensión. Esa situación permite que tras o cumprimento da condena poida o reo quedar sometido á chamada liberdade vixiada, medida de seguridade que pode chegar a ter unha duración de ata 10 anos, tras o cumprimento da pena privativa de liberdade. Dentro do establecemento da liberdade vixiada é posible acordar o sometemento ao reo a medidas terapéuticas tales como programas de educación sexual e mesmo seguimento obrigado de tratamento médico con controis periódicos, en casos extremos. Agora ben, a posibilidade de asegurar que comportamentos futuros ilícitos desta índole poderán ser evitados non cabe.
Que é posible facer ante unha situación onde se constata o fracaso das medidas de seguridade, das terapias aplicadas ante un caso de parafilia, cando se aventura unha posible reiteración delituosa é cuestión que non ofrece doado resposta. O noso sistema penal parte do principio do feito, non é posible adoptar medidas ante un xuízo de probabilidade de que se cheguen a cometer delitos. O desexo dunha sociedade absolutamente segura choca coa existencia doutros principios e liberdades que tamén deben ser respectados. A solución debe pasar pola mellora nos tratamentos, a procura do seu éxito utilizando todos os medios posibles. Minimizar ao máximo o risco a través da perfección das terapias correctoras da personalidade no seo do cumprimento dunha medida de seguridade é o camiño adecuado aínda que, engádese, o risco cero non existe.