Cando nun contexto de politización extrema -que o independentismo utiliza para articular e envenenar o seu constante ataque contra o Estado- todas as institucións se tiran un mes enteiro anunciando que non queren politizar o aniversario dos atentados das Ramblas e Cambrils, só cabe pensar naquel refrán -«dime de que falas e direiche de que careces»- co que a sabedoría popular identifica e desenmascara a todos os fariseos.
Porque os actos e os discursos protagonizados polas institucións catalás non foron máis que unha descarada politización da dor, dirixida a todos os puntos da rosa dos ventos.
E toda a presenza das autoridades do Estado só serviu para pór de manifesto unha condescendencia cohibida que axuda a quentar o magma no que se converteron as relacións institucionais, sociais e políticas entre Madrid e Cataluña.
Cando unha testemuña directa dos atentados asume o rol de vítima, para dicir que nos sentimos enganados, abandonados, incomprendidos e tristes», non está a falar de paz e reconciliación, nin de mellorar a cooperación dos cidadáns cos corpos e forzas de seguridade do Estado para loitar contra o terrorismo, senón que está profesionalizando a dor, politizando a súa causa, e rearmando o empoderamiento social que con tanta prodigalidad outórgaselles.
Cando as asociacións independentistas tratan frear a asistencia aos actos oficiais, para dirixir ao pobo cara a celebracións reivindicativas; e cando substitúen a súa presenza por pancartas deseñadas contra o Rey e a unidade do Estado, e dirixidas preferentemente a desprestixiar a todo o país ante a comunidade internacional, non están despolitizando os actos, nin dándolle protagonismo ás vítimas, nin cambiando por silencio o que podería ser unha gran pitada, senón que están elevando os niveis de politización e desencontro ao máximo nivel que lle permite a actuación xudicial contra a súa causa.
Cando se lle dá tanta importancia a este cerimonial de recordos -e aquí entramos todos: Estado, medios de comunicación, Casa Real, Goberno, Generalitat, partidos e asociacións-, sen reparar no artificial, impopular e oficialista que resulta toda esta andrómena, non estamos a favorecer a autodefensa da sociedade, nin compartindo a dor das vítimas, nin dando canle ás ben asentadas formas culturais e relixiosas coas que a inmensa maioría dos españois lembran aos seus mortos.
Só estamos a facer unha performance da dor que sempre dá como resultado que «pasou ou día, pasou a romaría».
O que vin onte en Barcelona pareceume unha farisíada; ou un certame anual de dobleces e deslealdades co que non teño a obrigación de solidarizarme.
E por iso afástome de tanta cerimonia, lembrando aqueles versos de Victoriano Cremer: «España de anarquías e de bispos, / -harmonía completa- / gran España, insaciable de si mesma; / máis corazón que cabeza».